Ένα ακόµα σηµαντικό έργο της Πολιτιστικής Ακτής Πειραιά µπήκε στο δρόµο της ολοκλήρωσής του Παρουσίαση: Ευάγγελος Λυρούδιας, ∆ρ. Αρχ. ΜηχΈνα ακόµα σηµαντικό έργο της Πολιτιστικής Ακτής Πειραιά µπήκε στο δρόµο της ολοκλήρωσής του: Πρόκειται για το έργο «Ανασχεδιασµός υπάρχοντος κτιρίου σε Αρχαιολογικό Θεµατικό Μουσείο Πειραιά και Ανάπλαση χερσαίας περιοχής του ΟΛΠ σε κοινόχρηστο υπαίθριο χώρο και σε πάρκο µε κλειστό χώρο στάθµευσης κάτωθεν αυτού», του οποίου τα αποτελέσµατα του Ανοιχτού Αρχιτεκτονικού ∆ιαγωνισµού, επικύρωσε το ∆ιοικητικό Συµβούλιο του ΟΛΠ Α.Ε. Όπως είναι γνωστό µε σύµφωνη γνώµη της Περιφέρειας Αττικής, του Υπουργείου Πολιτισµού και των ∆ήµων ∆ραπετσώνας - Κερατσινίου και Πειραιώς µετά από πρόταση του ΟΛΠ Α.Ε. δηµιουργείται ενιαίος χώρος Ανάπλασης 180.000 m2 εντός του οποίου θα δηµιουργηθούν 4 Μουσεία (Ενάλιων Αρχαιοτήτων, Θεµατικό Αρχαιολογικό, Μετανάστευσης και Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας), χώροι αναψυχής και θεµατικά πάρκα υπό τον τίτλο «Πολιτιστική Ακτή Πειραιά». Για το έργο αυτό συντάχθηκαν µουσειολογικές Μελέτες από το ΥΠΠΟΑ (Εφορία Πειραιά), οι οποίες εγκρίθηκαν από την Επιτροπή Μουσείων και το ∆.Σ. του ΟΛΠ Α.Ε. Ο Ανοιχτός Αρχιτεκτονικός ∆ιαγωνισµός προκηρύχθηκε στις 27 Μαρτίου 2014, ενώ στις 30 Απριλίου 2014, συγκροτήθηκε η προβλεπόµενη (Υ.Α. 26804/2011) θεσµική Κριτική Επιτροπή υπό τον καθηγητή Αρχιτεκτονικής και Πρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής κ. Ηλία Κωνσταντόπουλο και έξι (6) θεσµικά µέλη µε τους αναπληρωτές τους (4 από το ΥΠΕΚΑ, 1 από το ΥΠΠΟ, 1 από τον ΟΛΠ), η οποία µετά από 23 Συνεδριάσεις υπέβαλε στο ∆.Σ. του ΟΛΠ Α.Ε. το πόρισµα της για τα 58 έργα συµµετοχής που έκρινε. Όπως αποτυπώνεται στο πρακτικό της Επιτροπής τα βραβεία και οι εξαγορές που προβλέπονται στην Προκήρυξη είναι τα ακόλουθα:1 / 20ΒΡΑΒΕΙΑ ο1 βραβείο (29.020€) - υπ’ αριθµ. 19233161AA συµµετοχή α/α 1.Ονοµατεπώνυµο Πετράς ΤσαµπίκοςΕιδικότητα Αρχιτέκτων% συµµετοχή 1002ο βραβείο (21.280€) - υπ’ αριθµ. LG00010001 συµµετοχή α/α 1.Ονοµατεπώνυµο Παπαλαµπρόπουλος Λεωνίδας 3ο βραβείοα/α 1.Ειδικότητα Αρχιτέκτων% συµµετοχή 100(14.185€) - υπ’αριθµ. BZ12345678 συµµετοχήΟνοµατεπώνυµο Μπάτζιος ΓεώργιοςΕιδικότητα Αρχιτέκτων% συµµετοχή 100Ειδικότητα Αρχιτέκτονες Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων% συµµετοχή 40 20 20 20Ειδικότητα Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων% συµµετοχή 16,67 16,67 16,67 16,67 16,67 16,67Ειδικότητα Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων% συµµετοχή 50 50Ειδικότητα Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων% συµµετοχή 16,666 16,666 16,666 16,666 16,666 16,666Ειδικότητα Αρχιτέκτων Μηχανικός Αρχιτέκτων Μηχανικός% συµµετοχή 50 50ΕΞΑΓΟΡΕΣ Εξαγορά - υπ’ αριθµ. 20140LA477 συµµετοχή α/α 1. 2. 3. 4.Ονοµατεπώνυµο Γραφείο Κίζη Α.Ε. Αρχιτεκτονικής και Design ∆ούγκας Ευθύµιος Πολίτη Κάλλυ Μπελαβίλας Νίκος Εξαγορά - υπ’ αριθµ. 579328DX08 συµµετοχήα/α 1. 2. 3. 4. 5. 6.Ονοµατεπώνυµο Γαβριήλ Ζαφειρούλα Λούκου Ελένη Μαρκέτου Αναστασία Σαγώνας ∆ηµήτριος Σουµπασάκος Ευάγγελος Τσαγκαράκη Ευγενία (Αρχιτέκτων) Εξαγορά - υπ’ αριθµ. XO27292702 συµµετοχήα/α 1. 2.Ονοµατεπώνυµο Τσιράκη Σοφία Χαµπάλογλου Μαγδαληνή Εξαγορά - υπ’ αριθµ. 11235803AW συµµετοχήα/α 1. 2. 3. 4. 5. 6.Ονοµατεπώνυµο Σκρουµπέλος Φοίβος Ηλίας Βασιλοπούλου Χριστίνα Κουτεντάκη Εµµανουέλα Παντελιά Στέλλα Πρωίµου Αγάπη Σκρουµπέλος Κωνσταντίνος Εξαγορά - υπ’ αριθµ. VG19000645 συµµετοχήα/α 1. 2.Ονοµατεπώνυµο Ιωάννης Γιαννούτσος Μπασούκος Χρυσοβαλάντης2 / 20Εξαγορά - υπ’ αριθµ. GP11042014 συµµετοχή α/α 1. 2. 3. 4.Ονοµατεπώνυµο ∆ασκαλάκη Γεωργία Παπαδόπουλος Γιάννης Μωραΐτου Άννα Παπαδόπουλος ΒασίληςΕιδικότητα Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων Αρχιτέκτων% συµµετοχή 45 25 5 5Το ∆.Σ. του ΟΛΠ Α.Ε. αποφάσισε την έγκριση του πορίσµατος της Κριτικής Επιτροπής, απονέµοντας τρία (3) βραβεία και έξι (6) εξαγορές, τρεις κανονικές και τρεις πρόσθετες. Όπως δήλωσε ο πρόεδρος και ∆/νων Σύµβουλος του ΟΛΠ Α.Ε. κ. Γιώργος Ανωµερίτης, ευχαριστώντας τον Πρόεδρο και τα µέλη της Κριτικής Επιτροπής, “Ένα ακόµα βήµα ωρίµανσης των έργων της Πολιτιστικής Ακτής Πειραιά ολοκληρώθηκε. Ο Πειραιάς αποκτά ένα ακόµα Μουσείο, το Θεµατικό Αρχαιολογικό, ενοποιηµένο µε τον αρχαιολογικό χώρο των Ηετιώνιων Πυλών, το Πάρκο ∆ραπετσώνας και τους γύρω χώρους, που παραχώρησε ο ΟΛΠ Α.Ε. για το σκοπό αυτόν. Η Πολιτιστική Ακτή Πειραιά, αποτελεί το µεγαλύτερο έργο Ανάπλασης του Πειραιά και της ∆υτικής Αθήνας, στενά συνδεδεµένο µε τις πολιτικές Τουρισµός-Πολιτισµός και Πόλη-Λιµάνι. Ένα έργο προποµπό για τον εορτασµό των 2.500 χρόνων από τη Ναυµαχία της Σαλαµίνας το 2021. Ένα έργο κοινωνικής ευθύνης του ΟΛΠ Α.Ε. απέναντι στους κατοίκους του ευρύτερου Πειραιά και στα εκατοµµύρια επιβατών της κρουαζιέρας και της ακτοπλοΐας. Ένα έργο το όποιο προγραµµατίστηκε και διεξάγεται µε οµόφωνη γνώµη όλων των φορέων και της αυτοδιοίκησης του Πειραιά και πλήρη τήρηση των θεσµικών κανόνων της Πολιτείας.”Η Κριτική Επιτροπή κατέγραψε τα θετικά και αρνητικά στοιχεία των προτάσεων, αντιµετωπίζοντάς τις ως συνολικές Αρχιτεκτονικές Συνθέσεις αισθητικών, λειτουργικών και τεχνικών παραµέτρων µε σκοπό την συγκριτική αξιολόγησή τους. Στοιχεία από το σκεπτικό αξιολόγησης της Επιτροπής1ο ΒΡΑΒΕΙΟ Πρόκειται για µια ριζοσπαστική σύνθεση ενός "µουσείου-περιπάτου" το οποίο ενσωµατώνει σε µία συνεχή ροή κίνησης το υπάρχον κτήριο και τον περιβάλλοντα χώρο. Το κτήριο µετασχηµατίζεται µε ένα κέλυφος το οποίο, µε την µερική καθαίρεση της πλάκας στη νότια πλευρά, δηµιουργεί µία ενδιάµεση ζώνη µετάβασης που του επιτρέπει να ‘αναπνέει’, τόσο κατά πλάτος όσο και καθ’ ύψος. Το νέο διάτρητο κέλυφος διαµορφώνεται από πλάκες ανακυκλωµένου σκυροδέµατος που οργανώνονται µε µια διαρκώς εναλλασσόµενη πύκνωση και αραίωση σε σχέση µε τις εσωτερικές ανάγκες φωτισµού και σκίασης, προσδίδοντας µια πολύ ενδιαφέρουσα κίνηση στις όψεις. Με τον τρόπο αυτό µεταµορφώνεται πλήρως η υπερυψωµένη από το έδαφος εξωτερική µορφή του κτηρίου. Το κτήριο αποτελεί ένα τµήµα της πορείας των επισκεπτών µέσω του οποίου ενοποιείται ο παρακείµενος αρχαιολογικός χώρος µε την προσκείµενη πλατεία και το πάρκο που διαµορφώνεται εντός του οικοπέδου και πάνω από το χώρο στάθµευσης. Σε ιδεατή συνέχεια µε τα αρχαία τείχη το κτήριο αποτελεί έτσι µία ‘αγκαλιά’ υποδοχής – ένα νέο λειτουργικό για τα εκθέµατα εσωτερικό ‘τείχος’ – που υποδέχεται τον επισκέπτη και του επιτρέπει να κινηθεί προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Αφενός στο εσωτερικό του και αφετέρου σε µία εσωτερική αυλή καθώς και σε έναν υπερυψωµένο περίπατο από τον οποίο µπορεί να ατενίσει την Πολιτιστική Ακτή, την Ηετειώνεια πύλη και το νέο Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων (πρώην Σιλό).3 / 20Το κτήριο αναδεικνύεται έτσι σε ένα σηµαντικό προνοµιακό σηµείο που επιτρέπει την πλήρη επισκόπηση του λιµανιού και της πόλης του Πειραιά. Σύµφωνα µε την πρόταση «η χωρική οργάνωση εκφράζει τη γέννηση του Πειραιά ως νήσου µέσω της εµπειρίας σε ένα χώρο που περιβάλλεται από το νερό». Έτσι η προτεινόµενη λίµνη, στην οποία φαίνεται να έχει αγκυροβολήσει το «σκάφος» δεν είναι απλώς ένα διακοσµητικό στοιχείο, για το οποίο εκφράστηκαν κατ’ αρχήν αρκετές επιφυλάξεις, αλλά προβάλλει συγχρόνως ως άµεσος συσχετισµός µε τη µουσειολογική αφήγηση. Μείζων αρετή της πρότασης είναι οι πολλαπλές δυνατότητες συνεχούς κίνησης που ανάµεσα σε εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους, ενεργοποιώντας το ίδιο το µουσείο ενώ ταυτόχρονα το προτεινόµενο πάρκο και η πλατεία το εντάσσουν στην ευρύτερη περιοχή ως αναπόσπαστο τµήµα της - τόσο προς τον οικισµό, όσο και προς τον αρχαιολογικό χώρο και την πολιτιστική ακτή, των οποίων επιδιώκει να είναι η οργανική συνέχεια. Ο εσωτερικός χώρος είναι πολύ καλά οργανωµένος, µουσειογραφικά σαφής και µε ξεκάθαρη πρόθεση κίνησης εντός του κτηρίου, πάντοτε σε επαφή και µε τον εξωτερικό χώρο.2ο ΒΡΑΒΕΙΟ Η µελέτη προτείνει ένα πολιτιστικό σύµπλεγµα που ενσωµατώνει & διατηρεί τον βιοµηχανικό χαρακτήρα της ευρύτερης περιοχής, θέτοντας ως κεντρικό θέµα το ζήτηµα της ταυτότητας του έργου που επαναπροσδιορίζει την ταυτότητα της πόλης. Το κτήριο καθαυτό εµφανίζεται ως ένα τοπόσηµο που συνδυάζει τον βιοµηχανικό χαρακτήρα του υπάρχοντος κτηρίου και της περιοχής µε το νέο πολιτιστικό του περιεχόµενο. Ο τίτλος του, ‘DieWunderkammer’, παραπέµπει σε ένα δωµάτιο αξιοπερίεργων αντικειµένων, που αποτελεί ιστορικά την απαρχή της δηµιουργίας των µουσείων. Το προτεινόµενο κτήριο αποκτά µία ισχυρή παρουσία στον τόπο, διατηρώντας τον αρχικό φέροντα σκελετό µε την προσθήκη διπλών γυάλινων όψεων µε εξωτερικούς ηµιδιαφανείς υαλοπίνακες. Οι σχέσεις που διαµορφώνει το µετασχηµατισµένο σε µουσείο κτήριο µε τις όµορες περιοχές του είναι πολύ προσεκτικά µελετηµένες, τόσο προς την πλατεία µε την οριοθέτηση µιας νέας στοάς εισόδου, όσο και προς τον αρχαιολογικό χώρο µε τις στιβαρές συµπαγείς διαµορφώσεις, αλλά και προς τον οικισµό της ∆ραπετσώνας µε την νέα χαµηλού ύψους διαµόρφωση. Το ‘φιλτράρισµα' των επισκεπτών προς το κτήριο γίνεται µέσα από ένα συνεχές πάρκο – πλατεία µε πορείες που σχηµατίζουν ελαφρούς κυµατισµούς και µεγιστοποιούν την αίσθηση ενός ενιαίου δηµόσιου χώρου. Εσωτερικά το κτήριο αποκαλύπτεται ως ένα ‘∆ωµάτιο-Κήπος’, προσφέροντας µια εξαιρετική αίσθηση ανοικτού και φωτεινού εκθεσιακού χώρου, ο οποίος διατηρώντας τον πρότερο βιοµηχανικό του χαρακτήρα προβάλλει την νέα πολιτιστική του ταυτότητα. Η µουσειογραφική του προσέγγιση αρµόζει περισσότερο σε µεγαλύτερης κλίµακας έργα από αυτά που καθορίζει ο διαγωνισµός, έχει όµως δυνατότητες προσαρµογής σε επιµέρους ενότητες. Ο χώρος συµπληρώνεται µε ήπιες ράµπες που εξυπηρετούν την ελεύθερη περιπλάνηση στον χώρο, σε συνειδητή αντίθεση µε τις συνήθεις γραµµικές αφηγήσεις.3ο ΒΡΑΒΕΙΟ Η µελέτη προτείνει έναν ριζικά διαφορετικό χειρισµό των δηµόσιων χώρων και της σχέσης τους µε το κτήριο. Μέσα από µία λυρική ποιητική αφήγηση (του ‘κυρίου ∆.’) προβάλλεται η ισχυρή συµβολική διάσταση της πρότασης, µε αναφορές στο λιµάνι του Πειραιά. Την θέση της πλατείας καταλαµβάνει µία µεγάλη υδάτινη επιφάνεια από την οποία ξεπροβάλλει ως ένα στιβαρό µονολιθικό κέλυφος το κτήριο.4 / 20Το προτεινόµενο πάρκο, υπερκείµενο του χώρου στάθµευσης προβάλλει, ως ιδεατή συνέχεια του αστικού ιστού, µία πολύ ενδιαφέρουσα οργάνωση σε παράλληλες ζώνες, που όµως δεν συνδέονται άµεσα µεταξύ τους, ούτε και µε τις λοιπές διαµορφώσεις. Οι υδάτινες επιφάνειες συµµετέχουν όχι ως διακοσµητικές προσθήκες αλλά µε γεωµετρική καθαρότητα και σαφήνεια ως συστατικό της όλης σύνθεσης. Το πρόγραµµα αναπτύσσεται αξιοποιώντας την υφιστάµενη κτιριακή δοµή. Το εσωτερικό του µουσείου είναι µουσειογραφικά σαφές και λειτουργικό και δηµιουργεί µια πολύ καλή αίσθηση χώρων που προβάλλουν µε διαφορετικούς τρόπους τα εκθέµατα του µουσείου. Εκµεταλλεύεται το µεγάλο ύψος του ισόγειου και διατηρεί την ανοιχτή και ευέλικτη επικοινωνία ανάµεσα στις ξεχωριστές εκθεσιακές ενότητες. Ο ενιαίος παχύς τοίχος που προσφέρεται για τα εκθέµατα και τα εποπτικά µέσα δίνει το ξεχωριστό µουσειογραφικό στίγµα της πρότασης. Το κτήριο καθαυτό περιβάλλεται από ένα κέλυφος από ηµιδιαφανές µπετόν και διακρίνεται για την λιτότητα της µορφής του, σε αντίθεση προς την πόλη που χαρακτηρίζεται ‘χαοτική’, σύµφωνα µε την περιγραφή της τεχνικής έκθεσης. Η µονολιθικότητα του κελύφους προσδίδει έντονη ταυτότητα και αναγνωρισιµότητα στο µουσείο, αλλά παράλληλα η ηµιδιαπερατότητα του υλικού το αποστερεί από εν δυνάµει οπτικές φυγές προς την Πολιτιστική Ακτή και το λιµάνι. Η µάλλον ατονική σχέση µε τον αρχαιολογικό χώρο, ενισχύεται µε την προαιρετική κατασκευή ενός γυάλινου παρατηρητηρίου σε πρόβολο. Συνολικά η πρόταση διακρίνεται από συνάφεια και ενιαίο ύφος στον χειρισµό του όλου θέµατος που εκφράζεται µε αφαιρετική γραφή και εικαστική παρουσία.Ακολουθεί η παρουσίαση των τριών λύσεων που βραβεύθηκαν.5 / 201ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Τσαµπίκος Πετράς6 / 20#1/51ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Τσαµπίκος Πετράς7 / 20#2/51ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Τσαµπίκος Πετράς8 / 20#3/51ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Τσαµπίκος Πετράς9 / 20#4/51ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Τσαµπίκος Πετράς10 / 20#4/52ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Λεωνίδας Παπαλαµπρόπουλος11 / 20#1/52ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Λεωνίδας Παπαλαµπρόπουλος12 / 20#2/52ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Λεωνίδας Παπαλαµπρόπουλος13 / 20#3/52ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Λεωνίδας Παπαλαµπρόπουλος14 / 20#4/52ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Λεωνίδας Παπαλαµπρόπουλος15 / 20#5/53ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Γεώργιος Μπάτζιος16 / 20#1/53ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Γεώργιος Μπάτζιος17 / 20#2/53ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Γεώργιος Μπάτζιος18 / 20#3/53ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Γεώργιος Μπάτζιος19 / 20#4/53ο Βραβείο / Αρχιτέκτων: Γεώργιος Μπάτζιος20 / 20#5/5