Συγκολλήσεις …. η Αχίλλειος πτέρνα του CE Απαιτήσεις που αφορούν τις κατασκευές µεταλλικών δοµικών έργων Άρθρο του Ανδρέα Τζόγιου * Περίληψη : Η συγκόλληση είναι µια ειδική διαδικασία της οποίας το τελικό αποτέλεσµα µπορεί να µην είναι σε θέση να επαληθευθεί µε ελέγχους και δοκιµές. Επειδή δε, τα µεταλλικά έργα αποτελούν συνήθως πολυσύνθετες κρίσιµες κατασκευές που επηρεάζουν άµεσα την ασφάλεια του κοινωνικού συνόλου, η ισχύουσα εθνική και Ευρωπαϊκή νοµοθεσία αναγνωρίζοντας πλέον το γεγονός ότι κύριο δοµικό στοιχείο της ασφάλειας των µεταλλικών κατασκευών είναι η ίδια η ποιότητα των συγκολλήσεων, καθορίζει πλέον µέσω του υψηλότερου επιπέδου της τεχνικής νοµοθεσίας αυτής και συγκεκριµένα µέσω των Ευρωκωδίκων της ότι, για την διασφάλιση της ποιότητας των συγκολλήσεων οι πλέον αρµόδιοι είναι υπεύθυνοι τεχνοκράτες τους οποίους και αποκαλεί ως «Υπεύθυνους Συντονιστές των Συγκολλήσεων» - άτοµα τα οποία πρέπει να διαθέτουν υψηλό επίπεδο επάρκειας - εξειδικευµένων γνώσεων, εµπειρίας και ευθύνης και είναι αυτοί που φέρουν πλέον την αποκλειστική ευθύνη και αρµοδιότητα για την διασφάλιση της ποιότητας των συγκολλήσεων των κατασκευών. Το γεγονός αυτό δηµιουργεί πλέον – και συγκεκριµένα από την 1η Ιουλίου 2014, νέες ιδιαίτερες απαιτήσεις αλλά και ευκαιρίες τόσο στους αναδόχους και τους κατασκευαστές τεχνικών έργων όσο και στους Μηχανικούς µελετητές, παραγωγής, επίβλεψης, ανέγερσης, προστασίας, συντήρησης και ασφάλισης µεταλλικών δοµικών κατασκευών και έργων.Εισαγωγή Η βιοµηχανία δοµικών κατασκευών καθώς επίσης τα εργοστάσια µεταλλικών κατασκευών και οι εργολάβοι ανέγερσης δοµικών κατασκευών αλλά ιδιαίτερα οι µικροµεσαίες επιχειρήσεις - σιδηροκατασκευαστές, αλουµινοκατασκευαστές τα µηχανουργεία και οι συναφείς επαγγελµατίες, βρίσκονται σήµερα αντιµέτωποι µε πάρα πολύ σηµαντικές αλλαγές λόγω υποχρεωτικής εφαρµογής των νέων απαιτήσεων της Ευρωπαϊκής νοµοθεσίας η οποία τίθεται πλέον σε πλήρη ισχύ από την 1η Ιουλίου 2014 . Όπως ήδη έχει αναφερθεί και σε σχετικό άρθρο µε τον τίτλο η «Σήµανση CE … ∆ιαβατήριο και για την διακίνηση δοµικών κατασκευών», http://www.earchimedes.gr/, οι επιχειρήσεις των προαναφερθέντων κλάδων συµπεριλαµβανοµένων των µελετητικών γραφείων καθώς και όλου του χώρου της ανάπτυξης και λειτουργίας βιοµηχανικών εγκαταστάσεων αλλά και των εργοληπτών µεταλλικών έργων υποδοµών - όπως είναι : µεταλλικές γέφυρες, µεταλλικά κτίρια, µεταλλικά υπόστεγα, στέγαστρα κλπ – συµπεριλαµβανοµένων ακόµα και των απλών υπόστεγων των πρατηρίων ανεφοδιασµού καυσίµων, ή ακόµη και αυτών που 1/8κατασκευάζουν µεταλλικούς διαφηµιστικούς ιστούς, οφείλουν να λάβουν πλέον πάρα πολύ σοβαρά υπ’ όψη τους τις νέες απαιτήσεις της υποχρεωτικής σήµανσης µε CE όλων των δοµικών κατασκευών, καθ’ ότι η µη συµµόρφωση σε αυτές επισύρει πλέον των άλλων και πρόστιµα και ποινικές διώξεις. Ευρωκώδικες, Εναρµονισµένα (ΕΝ) και ∆ιεθνή Πρότυπα (ISO) Οι υποχρεώσεις που απορρέουν από την εφαρµογή του Κανονισµού 355/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της ΕΕ και συγκεκριµένα των Ευρωκωδίκων είναι πολλές και σηµαντικές. Η νοµοθεσία αυτή αναφέρεται κυρίως σε υποχρεώσεις που πρέπει να εφαρµόζουν τόσο οι µελετητές όσο και οι κατασκευαστές - στα πλαίσια διασφάλισης της ασφάλειας σε όλα τα στάδια κατασκευής και ανέγερσης των κατασκευών µεταλλικών δοµικών κατασκευών, µε κύριο κρίσιµο σηµείο αναφοράς την διασφάλιση της ποιότητας των συγκολλήσεων. Στα πλαίσια εφαρµογής του προαναφερθέντος κανονισµού έχουν εκδοθεί τα τεχνικά Εναρµονισµένα Ευρωπαϊκά Πρότυπα (ΕΝ) της σειράς EN 1990 0–9 τα οποία και αποτελούν τους «Ευρωκώδικες» στους οποίους εµπεριέχονται όλες οι σηµαντικές απαιτήσεις των κατασκευών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στους οποίους πλέον καθορίζονται όλα τα κρίσιµα δοµικά χαρακτηριστικά του σχεδιασµού, µε σηµαντικότερα το ΕΝ 1990:2002 «Πλαίσιο της στατικής µελέτης» καθώς το EN 1993 : Σχεδιασµός φερουσών κατασκευών από Χάλυβα . Οι προαναφερθέντες «Ευρωκώδικες» παραπέµπουν άµεσα σε άλλα τεχνικά Εναρµονισµένα Ευρωπαϊκά Πρότυπα (ΕΝ) σηµαντικότερα των οποίων είναι αυτά της σειράς EN 1090 1-3 «∆οµικές µεταλλικές κατασκευές από χάλυβα και αλουµίνιο», τα οποία και αυτά µε την σειρά τους παραπέµπουν άµεσα στις απαιτήσεις άλλων πάρα πολύ σηµαντικών προτύπων τα περισσότερα των οποίων είναι ∆ιεθνή Πρότυπα (ISO), όπως πχ είναι τα πρότυπα της σειράς ΕΝ ISO 3834 1-7 «Ποιοτικές απαιτήσεις για συγκόλληση µε τήξη µεταλλικών υλικών». Τα πρότυπα ISO 3834 1-7 αποτελούν την ραχοκοκαλιά της διασφάλισης των συγκολλήσεων γενικά. Τα πρότυπα αυτά αναφέρονται στις ειδικές απαιτήσεις πιο εξειδικευµένων απαιτήσεων άλλων προτύπων όπως είναι πχ τα πρότυπα ΕΝ ISO 14731 «Συντονισµός των συγκολλήσεων - καθήκοντα και ευθύνες», καθώς και σε πάρα πολλά άλλα πρότυπα όπως πχ είναι και τα πρότυπα της σειράς EN 288-1-8 «Γενικοί κανόνες για την συγκόλληση µε τήξη» EN ISO 5817 – Ποιοτικά επίπεδα σφαλµάτων συγκόλλησης. Παρ’ ότι φαινοµενικά η διασύνδεση της Τεχνικής Νοµοθεσίας παρουσιάζετε ως δαιδαλώδης και πολύπλοκη, εν τούτοις οι προδιαγραφόµενες απαιτήσεις είναι απλές, λογικές και σαφείς. Η µεγάλη αλληλοσύνδεση και αλληλοσυσχέτιση δεκάδων εξειδικευµένων πρότυπων - που από κοινού συνθέτουν το περιβάλλον διασφάλισης της ποιότητας των συγκολλήσεων, δεν είναι τυχαία αλλά είναι απολύτως απαραίτητη και αναπόφευκτη, καθώς τόσο η διασφάλιση των συγκολλήσεων είναι µία πολύπλοκη και εξειδικευµένη διαδικασία, όσο και κάθε ένα από τα ισχύοντα πρότυπα προδιαγράφει πάρα πολύ σηµαντικά χαρακτηριστικά και ιδιαίτερες απαιτήσεις ελέγχου συγκεκριµένων συντελεστών που δοµούν και διασφαλίζουν την ποιότητα των συγκολλήσεων σε µεταλλικές κατασκευές. Ως εκ τούτου, η διασφάλιση των συγκολλήσεων είναι και θα παραµείνει µία από τις πλέον δύσκολες, πολυσύνθετες και απολύτως αναγκαίες εφαρµοσµένες τεχνολογίες και είναι ίσως η πλέον «ευαίσθητη» παραγωγική διεργασία, κυρίως λόγω του γεγονότος ότι η ποιότητα και η αξιοπιστία αυτής αλληλοεξαρτάται και επηρεάζεται από πάρα πολλές και δύσκολα ελεγχόµενες παραµέτρους. Ως εκ τούτου, η επιβεβαίωση της ποιότητας των συγκολλούµενων κατασκευών δεν µπορεί πάντα να αξιολογηθεί εύκολα, µε ακρίβεια και αξιοπιστία µέσω αξιόπιστων ελέγχων, µε αποτέλεσµα εύλογα να χαρακτηρίζεται ότι αποτελεί την «Αχίλλειο πτέρνα» διασφάλισης της ποιότητας,2/8της αξιοπιστίας και της «ακεραιότητας» κάθε δοµικής µεταλλικής κατασκευής – ιδίως στα πλαίσια τεκµηρίωσης των απαιτήσεων σήµανσης αυτών µε CE.Η διασφάλιση της ποιότητας δοµικών µεταλλικών κατασκευών Η συµµόρφωση ως προς τις απαιτήσεις της σήµανσης CE,πολλών βιοµηχανικών κλάδων και ιδίως αυτού των µεταλλικών κατασκευών - που αποτελεί όχι µόνο έναν από τους σηµαντικότερους κρίκους αλλά τον πυλώνα ανάπτυξης κάθε χώρας, εκτός του γεγονότος ότι αποτελεί µία πάρα πολύ σηµαντική και διαρκή πρόκληση. Οι νέες απαιτήσεις δηµιουργούν την ανάγκη αναθεώρησης, αναδιάρθρωσης και αναδιοργάνωσης των ήδη εφαρµοζόµενων πρακτικών, προσφέροντας ως εκ τούτου νέες και πάρα πολύ σηµαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης και βελτίωσης – όχι µόνο της ποιότητας αλλά και του κόστους των κατασκευών - στα πλαίσια τόσο της συµµόρφωσης ως προς τις απαιτήσεις της ισχύουσας νοµοθεσίας όσο και αντιµετώπισης του ανταγωνισµού µε αποδοτικά και αποτελεσµατικά µέτρα . Οι απαιτήσεις για την διασφάλιση των συγκολλήσεων που αναφέρονται στο παρόν δεν είναι κάτι πρωτοφανές ή κάτι πρωτάκουστο, αποτελούν θεσµοθετηµένες προϋποθέσεις που ήδη εµπεριέχονταν εδώ και πολλά χρόνια στις απαιτήσεις της νοµοθεσίας σήµανσης µε CE και άλλων βιοµηχανικών προϊόντων ή κατασκευών, όπως πχ είναι : •Η ασφάλεια µηχανών κάθε είδους (Οδηγία 89/392/ΕΟΚ)•Τα απλά δοχεία πίεσης, µη εκτεθειµένα σε φλόγα (Οδηγία 87/404/ΕΟΚ)•Οι συσκευές που χρησιµοποιούν αέρια καύσιµα (Οδηγία 90/396/ΕΟΚ)•Παιδικά παιχνίδια (Οδηγία 88/378/ΕΟΚ)•Χαµηλή Τάση (Οδηγία 73/23/ΕΟΚ)•Προϊόντα για δοµικές κατασκευές (Οδηγία 89/106/ΕΟΚ)•Ιατρικός εξοπλισµός και υλικά (Οδηγία 90/384/ΕΟΚ)Επειδή η αλληλοσυσχέτιση και οι αλληλοαναφορές των προαναφερθέντων κανονισµών και προτύπων τα καθιστούν ευλόγως δυσκολονόητα, για την αποφυγή παρερµηνείας αυτών ιδιαίτερα από τους αναγνώστες του παρόντος, παρακάτω αναφέρονται «αυτολεξεί» πάρα πολύ σηµαντικά αποσπάσµατα της ισχύουσας νέας3/8Τεχνικής Νοµοθεσίας – µε ιδιαίτερη σήµανση αναγνώρισης του σχετικού πρότυπου κειµένου αναφοράς. Αξίζει να υπογραµµιστεί µε ιδιαίτερη έµφαση το γεγονός ότι, η προαναφερθείσα Τεχνική Νοµοθεσία - που στοχεύει κυρίως στην διασφάλιση των κατασκευαστικών χαρακτηριστικών, προσδιορίζει το κατώτατο – ελάχιστο όριο, του επίπεδου ασφάλειας προστασίας των χρηστών και εν γένει των πολιτών στην ΕΕ και το οποίο οφείλουν να διασφαλίζουν τεκµηριωµένα και έµπρακτα όλοι οι εµπλεκόµενοι. Η σήµανση µε CE των δοµικών κατασκευών, καθώς και η διασφάλιση της ποιότητας τεχνικών έργων είναι αποτέλεσµα κοινής – συλλογικής προσπάθειας. Τις απαιτήσεις της Τεχνικής Νοµοθεσίας οφείλουν να γνωρίζουν και να εφαρµόζουν όχι µόνο οι κατασκευαστές µεταλλικών έργων αλλά και όλοι οι άλλοι εµπλεκόµενοι και συνεργαζόµενοι φορείς - ανεξαιρέτως µεγέθους, µορφής ή δραστηριότητας, όπως πχ είναι οι εργολήπτες, οι εργολάβοι των κλπ, καθ’ όσον η µη συµµόρφωση µε αυτή την νοµοθεσία αποτελεί Ποινικό Αδίκηµα. Επειδή κάθε µεταλλική κατασκευή εξυπηρετεί διαφορετικούς σκοπούς χρήσης µε ανάλογο συντελεστή επικινδυνότητας, αυτό έχει ως αποτέλεσµα την εύλογη διαφοροποίηση των απαιτήσεων του επίπεδου ασφάλειας των κατασκευών, µε επακόλουθο την διαφοροποίηση του αποδεχόµενου επιπέδου ποιότητας των συγκολλήσεων εκάστης εξ’ αυτών. Το πρότυπο ΕΝ ISO 3834 "Απαιτήσεις για την ποιότητα των συγκολλήσεων µεταλλικών υλικών µε τήξη», δοµεί τον πυρήνα των απαιτήσεων διασφάλισης της ποιότητας των συγκολλήσεων µεταλλικών κατασκευών. Το πρότυπο αυτό αναπτύχθηκε για να βοηθήσει τους κατασκευαστές στην επίτευξη κατάλληλων επιπέδων ποιότητας, ανάλογου αυτού των απαιτήσεων λειτουργίας κάθε έργου το οποίο και κατασκευάζουν. Συγκεκριµένα το πρότυπο ΕΝ ISO 3834-6:2007 «Απαιτήσεις ποιότητας για συγκόλληση µε τήξη µεταλλικών υλικών - Μέρος 6: Κατευθυντήριες οδηγίες για την εφαρµογή του ISO 3834» αναφέρει χαρακτηριστικά ότι: «Η συγκόλληση είναι µια ειδική διαδικασία όπου το τελικό αποτέλεσµα µπορεί να µην είναι σε θέση να επαληθευθεί µε δοκιµές. Η ποιότητα της συγκόλλησης εµπεριέχεται µέσα στο ίδιο το προϊόν και δεν είναι δυνατόν να επιθεωρηθεί. Αυτό σηµαίνει ότι, είτε απαιτείται συνήθως συνεχής έλεγχος των συγκολλήσεων, είτε ότι πρέπει να ακολουθούνται πιστά προδιαγεγραµµένες διαδικασίες, ή ακόµη και τα δύο». Σύµφωνα µε το πρότυπο EN 1090-1 κεφάλαιο 6 «κάθε κατασκευαστική εταιρεία µεταλλικών κατασκευών οφείλει να διαθέτει ένα πλήρως τεκµηριωµένο σύστηµα Εργοστασιακού Ελέγχου της Παραγωγής - Factory Production Control (FPC)».Ένα σύστηµα Εργοστασιακού Ελέγχου της Παραγωγής (FPC), προδιαγράφει απαιτήσεις που αφορούν το σχεδιασµό και τους ελέγχους σχεδίασης, τα προσόντα και την εκπαίδευση του προσωπικού, την συντήρηση και την διακρίβωση του εξοπλισµού, τον έλεγχο των µη συµµορφούµενων προϊόντων και την τήρηση των αρχείων. Εάν δε µια επιχείρηση είναι πιστοποιηµένη κατά ISO 9001:2008, οφείλει να καλύπτει πλήρως την προαναφερθείσα απαίτηση για τήρηση συστήµατος Εργοστασιακού Ελέγχου της Παραγωγής FCP – έχοντας βέβαια συµπεριλάβει στα πρότυπα εφαρµογής τόσο αυτά της σειράς ΕΝ 1090 όσο και ISO 3834. Το πρότυπο ΕΝ ISO 3834 προδιαγράφει τις «απαιτήσεις ποιότητας των συγκολλήσεων και αυτό έχει συνταχθεί προκειµένου να αναγνωρίσει τους απαιτούµενους ελέγχους και τις διαδικασίες», συνοδεύεται δε από 6 σχετικά πρότυπα τα οποία καθορίζουν τόσο τις συγκεκριµένες απαιτήσεις ποιότητας διαφόρων κατηγοριών επικινδυνότητας κατασκευών, όσο και τον τρόπο εφαρµογής των 4/8απαιτήσεων σε κάθε συγκεκριµένη Κατηγορία Εκτέλεσης (EXC1, EXC2, EXC3, EXC4). Στο πρότυπο ΕΝ ISO 3834 αναφέρεται ότι: «… θα πρέπει να σηµειωθεί ότι το ISO 3834 δεν είναι ένα πρότυπο σύστηµα ποιότητας που αντικαθιστά το πρότυπο ISO 9001:2000, αλλά µπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιµο εργαλείο για την εφαρµογή του ISO 9001 από τους κατασκευαστές. Εάν αυτή είναι η περίπτωση, θα πρέπει να φαίνεται από πιστοποιητικά ή έγγραφα, ότι πληρούνται οι απαιτήσεις του προτύπου ISO 3834. Ωστόσο, το ISO 3834 µπορεί να χρησιµοποιηθεί ανεξάρτητα από το πρότυπο ISO 9001:2008». Ότι ισχύει για το πρότυπο ISO 3834 σηµειώνεται ότι επίσης ισχύει και για το πρότυπο ΕΝ 1090, το οποίο είναι και αυτό ένα πρότυπο … η εφαρµογή του οποίου οδηγεί στην πιστοποίηση. Η δε πιστοποίηση, είναι αυτή που τεκµηριώνει µε στοιχεία την συµµόρφωση του φορέα που πιστοποιείται ότι το εφαρµόζει τις απαιτήσεις του Κανονισµού 355/2011 και ως εκ τούτου πληροί τις απαιτήσεις σήµανσης CE των δοµικών µεταλλικών κατασκευών. Επισηµάνεται ότι, εφ’ όσον µία επιχείρηση µεταλλικών δοµικών κατασκευών έχει ήδη πιστοποιηθεί σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του πρότυπου ISO 9001:2008 «Συστήµατα ∆ιαχείρισης Ποιότητας – Απαιτήσεις», για να διατηρήσει την πιστοποίηση της, οφείλει επιπλέον να αποδείξει την εφαρµογή και των απαιτήσεων της ισχύουσας νοµοθεσίας – δηλαδή του Κανονισµού 355/2011 - συµπεριλαµβανοµένων των απαιτήσεων των προτύπων ΕΝ 1090 και ISO 3834, καθώς και όλων των συσχετιζόµενων εναρµονισµένων προτύπων - όπως πχ ISO 14731, ΕΝ ISO 3834, ΕΝ 287-1, ΕΝ 288, ΕΝ 9606 κα, καθ’ όσον βασική προαπαίτηση του πρότυπου ISO 9001:2008 αποτελεί η τεκµηριωµένη απόδειξη εφαρµογής όλων των θεσµοθετηµένων υποχρεώσεων (τόσο αυτών που αφορούν την λειτουργία του όσο και αυτών που αφορούν τα προϊόντα – κατασκευές – έργα που παράγει η επιχείρηση που επιθυµεί να πιστοποιηθεί). Τα οφέλη από την πιστοποίηση µιας επιχείρησης µε βάση τα προαναφερθέντα πρότυπα είναι πολλά, µε σηµαντικότερα κυρίως την : •∆ήλωση δέσµευσης για την τήρηση των Ευρωπαϊκών και διεθνών προτύπων.•Απόδειξη της αποτελεσµατικότητας και αποδοτικότητας των κατασκευαστικών διαδικασιών.•Απόδειξη της ικανότητας του προσωπικού της επιχείρησηςΣτο ISO 3834-6 αναφέρεται ότι «Όταν υφίστανται σηµαντικοί παράγοντες ασφαλείας µε υψηλές στατικές και δυναµικές φορτίσεις και τα υλικά έχουν σχεδιαστεί για εφαρµογές υψηλής απόδοσης, το συνολικό επίπεδο των απαιτήσεων ποιότητας θα πρέπει να είναι το απαιτούµενο». Επίσης στο ISO 3834 και ανάλογα µε την επικινδυνότητα τόσο της χρήσης όσο και λειτουργίας σηµαντικών χαρακτηριστικών των παραγόµενων δοµικών µεταλλικών κατασκευών, οι απαιτήσεις της ποιότητας των συγκολλήσεων διαχωρίζονται αναλόγως σε τρία βασικά επίπεδα και συγκεκριµένα σε «πλήρεις» - αυστηρές απαιτήσεις, σε «βασικές» - µεσαίου επιπέδου απαιτήσεις και σε «στοιχειώδεις» - απαιτήσεις ελάχιστου επιπέδου. Ανάλογο µε το επίπεδο του χαρακτηρισµού της «σηµαντικότητας» των συγκολλήσεων, είναι επίσης και το επίπεδο των ευθυνών του «εµπλεκόµενου» προσωπικού που είναι αρµόδιο για την διασφάλιση της ποιότητας των συγκολλήσεων (συγκολλητές, επιβλέποντες Εργοδηγοί, Τεχνολόγοι, Μηχανικοί). Πρώτα απ’ όλα, κάθε επιχείρηση που εφαρµόζει τα πρότυπα ΕΝ 1090 & ISO 3834, σύµφωνα µε τις απαιτήσεις που αναφέρονται στα µέρη 2 και 3, παράγραφος 7.3 (κάθε προτύπου) ISO 3834, οφείλει «να έχει στη διάθεσή της κατάλληλο προσωπικό 5/8συντονισµού των συγκολλήσεων». Συγκεκριµένα, κάθε επιχείρηση οφείλει να έχει ορίσει ένα άτοµο ως «Υπεύθυνο Συντονιστή των Συγκολλήσεων RWC». Το άτοµο αυτό, έχει την αποκλειστική αρµοδιότητα και ευθύνη διασφάλισης της ποιότητας όλων των συγκολλήσεων καθώς και υπογραφής για λογαριασµό της επιχείρησης. Το πρόσωπο αυτό - πρέπει να διαθέτει πιστοποιηµένα προσόντα και τεκµηριωµένη επάρκεια, µπορεί να είναι µόνιµης ή περιοδικής απασχόλησης (πχ εξωτερικός συνεργάτης - Σύµβουλος), γεγονός που αφήνεται στην επιλογή της επιχείρησης, εξαρτώµενο από τις απαιτήσεις των έργων που αυτή αναλαµβάνει. Στο EN 1090, παρ. 7.4.3 υπό τον τίτλο : «Συντονισµός των Συγκολλήσεων», αναφέρεται ότι : «Για συγκολλήσεις σε κατασκευές των Κατηγοριών Εκτέλεσης EXC2, EXC3 και EXC4, ο συντονισµός των συγκολλήσεων πρέπει να διατηρείται κατά την εκτέλεση της συγκόλλησης, µε προσωπικό συντονισµού των συγκολλήσεων που έχει κατάλληλα προσόντα και εµπειρία στις εργασίες συγκόλλησης που εποπτεύει, όπως αυτό ορίζεται στο πρότυπο EN ISO 14731». Στο πρότυπο ISO 14731:2006 «Συντονισµός των συγκολλήσεων - καθήκοντα και ευθύνες» περιγράφονται και καθορίζονται µε σαφήνεια τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διασφαλίζει το εν λόγω προσωπικό. Το πρότυπο αυτό χρησιµοποιεί τον όρο «Υπεύθυνος Συντονιστής Συγκολλήσεων - Responsible Welding Coordinator RWC» για να προσδιορίσει το πρόσωπο που διαθέτει την απαιτούµενη «Τεχνική Επάρκεια» - ανάλογη µε τις απαιτήσεις - την κατηγορία των έργων που µπορεί να αναλαµβάνει κάθε επιχείρηση και ειδικότερα να έχει τόσο επαρκές επίπεδο τεχνικών γνώσεων στις συγκόλλησης για το φάσµα των προϊόντων που κατασκευάζει αυτή, όσο και αποδεδειγµένη εργασιακή εµπειρία. Η προσδοκία είναι ότι ένας «Υπεύθυνος Συντονιστής Συγκολλήσεων» να είναι το πρόσωπο εκείνο που ορίζεται από τον κατασκευαστή, για να έχει την αποκλειστική αρµοδιότητα και ευθύνη να λαµβάνει αποφάσεις, έχοντας επίσης την αποκλειστική αρµοδιότητα υπογραφής όλων των εγγράφων που επηρεάζουν την ποιότητα του προϊόντος, καθ’ όσον – σύµφωνα µε το ISO 3834-6, «… ο Υπεύθυνος Συντονιστής των Συγκολλήσεων έχει τη συνολική ευθύνη παρακολούθησης όλων των δραστηριοτήτων συγκόλλησης και για την ανάληψη δράσεων όταν η συγκόλληση δεν έχει γίνει σωστά». Στην ενότητα 6.2 του προτύπου ISO 14731 αναφέρεται ότι «Η υπευθυνότητα του προσωπικού συντονισµού συγκόλλησης (βλ. 4.2), µπορεί να κατανεµηθεί σε µία από τις παρακάτω οµάδες, ανάλογα µε τη φύση ή / και την πολυπλοκότητα της παραγωγής: προσωπικό µε ευρείες τεχνικές γνώσεις, που πληροί τις τεχνικές γνώσεις που απαιτούνται από τις απαιτήσεις της παραγράφου 6.1, για το σχεδιασµό, εκτέλεση, εποπτεία και τον έλεγχο όλων των καθηκόντων και αρµοδιοτήτων εκτέλεσης των συγκολλήσεων (βλ. παράρτηµα Α). . . . ». Στο παράρτηµα Α του προτύπου ISO 14731 καθορίζονται οι απαιτήσεις εκπαίδευσης, εξετάσεων και προσόντων του προσωπικού που ασχολείται µε τον «Συντονισµό των συγκολλήσεων» σε διεθνές επίπεδο όπως πχ είναι αυτές του διεθνούς «Μηχανικού Συγκολλήσεων». Όπως αναφέρεται στο έγγραφο IAB-0022000/EWF-409A του ∆ιεθνούς Ινστιτούτου Τεχνολογίας Συγκολλήσεων (IIW) «ο Μηχανικός Συγκολλήσεων είναι το άτοµο το οποίο κατέχει αποδεκτά εθνικά προσόντα και µπορεί να θεωρηθεί ότι πληροί τις απαιτήσεις της παραγράφου 6.2.του ISO14731 για το "πλήρες" επίπεδο ποιότητας συγκολλήσεων». Επιπλέον, η παράγραφος 6.1 του προτύπου ISO 14731 καθορίζει ότι το άτοµο αυτό «κατέχει γενικές τεχνικές γνώσεις και εξειδικευµένες τεχνικές γνώσεις σε συγκολλήσεις και σχετικές διεργασίες σχετικές µε τα καθήκοντα που του έχουν ανατεθεί, τα οποία θα πρέπει να έχουν επιτευχθεί σε συνδυασµό θεωρητικής γνώσης, εκπαίδευσης ή / και εµπειρίας. Η έκταση της απαιτούµενης κατασκευαστικής εµπειρίας, εκπαίδευσης και τεχνικών γνώσεων, θα αποφασίζονται από τον οργανισµό του κατασκευαστή, και θα εξαρτώνται από τα προκαθοριζόµενα καθήκοντα και ευθύνες. "6/8Τα αποσπάσµατα από τα παραπάνω πρότυπα καθορίζουν τη βάση για την ανάθεση των καθηκόντων «Συντονιστών των Συγκολλήσεων», όπως αυτό απαιτείται από τις σχετικές προδιαγραφές… Τι σηµαίνουν όλα αυτά στην πράξη; Πρώτον, επειδή η ποιότητα των συγκολλήσεων καθορίζει όχι µόνο την ποιότητα και την ασφάλεια των απλών κατασκευών όπως υπόστεγων αθλητικών ή άλλων εγκαταστάσεων, αλλά και την λειτουργική αξιοπιστία δηµόσιων εγκαταστάσεων και υποδοµών που χρησιµοποιούνται καθηµερινά από χιλιάδες άτοµα (όπως πχ είναι µεταλλικές γέφυρες, γήπεδα, κτίρια κα), ή και ολόκληρων βιοµηχανικών εγκαταστάσεων πολύπλοκων και πολυσύνθετων έργων (όπως πχ είναι τα διυλιστήρια, τα ναυπηγεία, οι σταθµοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κα), η ποιότητα των συγκολλήσεων δεν µπορεί σε καµία περίπτωση να είναι µία τυχαία υπόθεση, αλλά µία πάρα πολύ καλά «καλοσχεδιασµένη» και «καλοκουρδισµένη» διεργασία. ∆εύτερον, επειδή οι συγκολλήσεις δεν είναι µία κοινή διεργασία και λόγω του γεγονότος ότι το τελικό αποτέλεσµα δεν µπορεί πάντα να επιβεβαιωθεί µε αξιόπιστους ελέγχους, θα πρέπει η ποιότητα των συγκολλήσεων να διασφαλίζεται µέσα από πιστοποιηµένες διαδικασίες, πιστοποιηµένα υλικά και πιστοποιηµένο προσωπικό (Συντονιστές συγκολλήσεων και συγκολλητές) και από κατάλληλους προγραµµατισµένους ελέγχους σε όλα τα στάδια παραγωγής και ανέγερσης έργων. Τρίτον, επειδή οι Μεταλλικές Κατασκευές δεν είναι µία από τις συνήθεις κατηγορίες έργων όπου απαιτείται µόνο ένας καλός ∆ιαχειριστής – ένας Project Manager, αλλά είναι από τα πλέον πολυσύνθετα έργα - κυρίως λόγω του γεγονότος ότι τόσο οι συγκολλήσεις όσο και οι συναφείς µε αυτή διεργασίες όπως πχ είναι οι φλογοκοπές, οι συναρµογές, οι επιθεωρήσεις, οι Μη Καταστρεπτικοί Έλεγχοι – NDT, η επιφανειακή προστασία, η ανέγερση, η δυνατότητα συντήρησης κλπ δεν είναι συνήθεις εργασίες αλλά είναι πολυσύνθετες διεργασίες που στηρίζονται σε «άκρως» πολύπλοκες εφαρµοσµένες Επιστήµες και Τεχνολογίες. Την κύρια ευθύνη των έργων αυτών σύµφωνα µε το ISO 14731 απαιτείται να την φέρει «…προσωπικό µε τεκµηριωµένη κατάλληλη επάρκεια (competent), γνώσεων και εµπειρίας», δηλαδή εξειδικευµένοι και έµπειροι Μηχανικοί Συγκολλήσεων, µε αποδεδειγµένες όχι µόνο Πανεπιστηµιακές και Επιστηµονικές γνώσεις αλλά και εργασιακή εµπειρία, σε συνεργασία και υποστήριξη του έργου τους από επιβλέποντες προϊσταµένους των συγκολλήσεων «Συντονιστές Συγκολλήσεων». Σηµείωση : Επειδή η κατασκευή και η ανέγερση των µεταλλικών κατασκευών είναι µία πολυσύνθετη παραγωγική διεργασία υψηλής εξειδίκευσης, γνώσεων και ευθύνης και επειδή το θέµα αυτό είναι πολυδιάστατο, πολυσύνθετο και ιδιαιτέρας σηµασίας - το οποίο είναι αδύνατον να παρουσιαστεί και να αναλυθεί σε ένα άρθρο, πρόσθετα στοιχεία θα παρουσιασθούν σύντοµα σε επόµενα άρθρα. Βιβλιογραφία : Κανονισµός 355/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της ΕΕ, της 9ης Μαρτίου 2011, «Θέσπιση εναρµονισµένων όρων εµπορίας προϊόντων του τοµέα των δοµικών κατασκευών και κατάργησης της οδηγίας 89/106/ΕΟΚ του Συµβουλίου» EN1990 : Ευρωκώδικας 0: Πλαίσιο της στατικής µελέτης EN 1993 : Ευρωκώδικας 3: Σχεδιασµός φερουσών κατασκευών από Χάλυβα7/8EN 1090-1: Παραγωγή δοµικών κατασκευών από χάλυβα και από αλουµίνιο Μέρος 1: Απαιτήσεις για την αξιολόγηση της συµµόρφωσης των δοµικών στοιχείων EN 1090-2: Παραγωγή δοµικών κατασκευών από χάλυβα και από αλουµίνιο Μέρος 2: Τεχνικές απαιτήσεις για δοµικές κατασκευές από χάλυβα EN 1090-3: Παραγωγή δοµικών κατασκευών από χάλυβα και από αλουµίνιο Μέρος 3: Τεχνικές απαιτήσεις για δοµικές κατασκευές από αλουµίνιο ΕΝ ISO 3834: «Απαιτήσεις για την ποιότητα των συγκολλήσεων µεταλλικών υλικών µε τήξη» ΕΝ ISO 14731: «Συντονισµός των συγκολλήσεων - καθήκοντα και ευθύνες» EN ISO 5817 «Ποιοτικά επίπεδα σφαλµάτων συγκόλλησης» BCSA: March 2013 - Steel Construction CE marking * Ο Ανδρέας Τζόγιος, είναι Μηχανολόγος Μηχανικός, TEE, BSc, Μηχανικός Συγκολλήσεων MSc, CEng SenMIMechE, Μηχανικός Ποιότητας (WI), Σύµβουλος Ποιότητας και Σύµβουλος Ανάπτυξης Επιχειρήσεων µε πολυετή και πολυσύνθετη εµπειρία και τεχνογνωσία στην Τεχνολογία των Συγκολλήσεων, των Τεχνικών Επιθεωρήσεων καθώς και των Μεταλλικών Κατασκευών – Σύµβουλος επιχειρήσεων - ∆ιευθύνων Σύµβουλος της UniCon AMS ΕΠΕ – unicon@tee.gr.8/8