Επιστηµονικές αποδείξεις πως η Ελληνική γλώσσα είναι η αρχαιότερη στον κόσµο Από την ιστοσελίδα http://www.afipnisi.orgΗ Αγγλική γλώσσα έχει 490.000 λέξεις από τις οποίες 41.615 λέξεις… είναι από την Ελληνική γλώσσα (βιβλίο Γκίνες). Η Ελληνική µε την µαθηµατική δοµή της είναι η γλώσσα της πληροφορικής και της νέας γενιάς των εξελιγµένων υπολογιστών, διότι µόνο σε αυτήν δεν υπάρχουν όρια. (Μπιλ Γκέιτς) Η Ελληνική και η Κινέζικη είναι οι µόνες γλώσσες µε συνεχή ζώσα παρουσία από τους ίδιους λαούς και στον ίδιο χώρο εδώ και 4.000 έτη. Όλες οι γλώσσες θεωρούνται κρυφοελληνικές, µε πλούσια δάνεια από την µητέρα των γλωσσών, την Ελληνική. (Francisco Adrados, γλωσσολόγος) Tο πρώτο µεγάλο πλήγµα που δέχθηκε η Ελληνική γλώσσα ήταν η µεταρρύθµιση του 1976 µε την κατάργηση των αρχαίων Ελληνικών και η δια νόµου καθιέρωση της ∆ηµοτικής και του µονοτονικού, που σήµερα κατάντησε ατονικό. Έτερο µεγάλο πλήγµα είναι ότι η …οικογένεια, ο δάσκαλος και ο ιερέας αντικαταστάθηκαν από την τηλεόραση, που ασκεί ολέθρια επίδραση όχι µόνο στην γλώσσα, αλλά και στον χαρακτήρα και στο ήθος. (Αντώνης Κουνάδης, ακαδηµαϊκός) Το CNN σε συνεργασία µε την εταιρεία υπολογιστών Apple ετοίµασαν ένα εύκολο πρόγραµµα εκµάθησης ελληνικών προς τους αγγλόφωνους και ισπανόφωνους των ΗΠΑ. Το σκεπτικό αυτής της πρωτοβουλίας ήταν ότι η ελληνική εντείνει το ορθολογικό πνεύµα, oξύνει το επιχειρηµατικό πνεύµα και προτρέπει τους πολίτες προς την δηµιουργικότητα. Μετρώντας τις διαφορετικές λέξεις που έχει η κάθε γλώσσα βλέπουµε ότι όλες έχουν από αρκετές χιλιάδες, άρα είναι αδύνατο να υπάρξει γραφή που να έχει τόσα γράµµατα όσες και οι λέξεις µιας γλώσσας, γιατί κανένας δε θα θυµόταν τόσα πολλά σύµβολα.1/9Το ίδιο ισχύει και µε τις διαφορετικές συλλαβές των λέξεων (π.χ. τις: α, αβ, βα, βρα, βε, ου) που έχει η κάθε γλώσσα. Μετρώντας επίσης τους διαφορετικούς φθόγγους των λέξεων (τους: α, β, γ.) που έχει η κάθε γλώσσα βλέπουµε ότι αυτοί είναι σχετικά λίγοι, είναι µόλις 20, δηλαδή οι εξής: α, ε, ο, ου, ι, κ, γ, χ, τ, δ, θ, π, β, φ, µ, ν, λ, ρ, σ, ζ , όµως, αν καταγράφουµε τις λέξεις µόνο ως έχουν φθογγικά, δε διακρίνονται οι οµόηχες, π.χ.: «τίχι» = τείχη, τοίχοι, τύχη, τύχει, «καλί» = καλοί & καλή & καλεί. Εποµένως, δεν είναι δυνατό να υπάρξει γραφή που να έχει τόσα γράµµατα όσοι και οι διαφορετικοί φθόγγοι των λέξεων. Προ αυτού του προβλήµατος οι άνθρωποι κατάφυγαν σε διάφορα τεχνάσµατα, για να επιτύχουν την καταγραφή του προφορικού λόγου, κυριότερα των οποίων είναι το αιγυπτιακό και το ελληνικό. Το τέχνασµα που επινόησαν οι αρχαίοι Έλληνες προκειµένου να καταφέρουν να καταγράφουν φωνητικά τις λέξεις, ήταν η χρησιµοποίηση από τη µια τόσων γραµµάτων όσοι και οι φθόγγοι των λέξεων, φωνηέντων και συµφώνων, δηλαδή των γραµµάτων: Α(α), Β(β), Γ(γ). και από την άλλη κάποιων οµόφωνων γραµµάτων, δηλαδή των: Ω(ο) & Ο(ο), Η(η) & Υ(υ) & Ι(ι) µε τα οποία, βάσει κανόνων, αφενός καταδεικνύεται η ετυµολογία (= το µέρος λόγου ή ο τύπος κ.τ.λ.), άρα το ακριβές νόηµα των λέξεων, και αφετέρου διακρίνονται οι οµόηχες λέξεις, πρβ π.χ.: τύχη & τείχη & τύχει & τοίχοι, λίπη & λείπει & λύπη. Παράβαλε π.χ. ότι στην ελληνική γραφή έχει κανονιστεί να γράφουµε το τελευταίο φωνήεν των ρηµάτων µε τα γράµµατα – ω, ει και των πτωτικών µε τα – ο,ι,η, ώστε να διακρίνονται οι οµόηχοι τύποι: καλώ & καλό, καλεί & καλή, σύκο & σήκω, φιλί & φυλή, φιλώ & φύλο. Παράβαλε οµοίως ότι στην ελληνική γραφή έχει κανονιστεί να γράφουµε τα κύρια ονόµατα µε κεφαλαίο γράµµα και τα κοινά µε µικρό, για διάκριση των οµόφωνων λέξεων: νίκη & Νίκη, αγαθή & Αγαθή.ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ Τα Ελληνικά είναι η µόνη γλώσσα στον κόσµο που οµιλείται και γράφεται συνεχώς επί 4.000 τουλάχιστον συναπτά έτη, καθώς ο Arthur Evans διέκρινε τρεις φάσεις στην ιστορία της Μηνωικής γραφής, εκ των οποίων η πρώτη από το 2000 π.Χ. ώς το 1650 π.Χ. Μπορεί κάποιος να διαφωνήσει και να πει ότι τα Αρχαία και τα Νέα Ελληνικά είναι διαφορετικές γλώσσες, αλλά κάτι τέτοιο φυσικά και είναι τελείως αναληθές. Ο ίδιος ο Οδυσσέας Ελύτης είπε «Εγώ δεν ξέρω να υπάρχει παρά µία γλώσσα, η ενιαία Ελληνική γλώσσα. Το να λέει ο Έλληνας ποιητής, ακόµα και σήµερα, ο ουρανός, η θάλασσα, ο ήλιος, η σελήνη, ο άνεµος, όπως το έλεγαν η Σαπφώ και ο Αρχίλοχος, δεν είναι µικρό πράγµα. Είναι πολύ σπουδαίο. Επικοινωνούµε κάθε στιγµή µιλώντας µε τις ρίζες που βρίσκονται εκεί. Στα Αρχαία».2/9Ο µεγάλος διδάσκαλος του γένους Αδαµάντιος Κοραής είχε πει: «Όποιος χωρίς την γνώση της Αρχαίας επιχειρεί να µελετήσει και να ερµηνεύσει την Νέαν, ή απατάται ή απατά». Παρ’ ότι πέρασαν χιλιάδες χρόνια, όλες οι Οµηρικές λέξεις έχουν διασωθεί µέχρι σήµερα. Μπορεί να µην διατηρήθηκαν ατόφιες, άλλα έχουν µείνει στην γλώσσα µας µέσω των παραγώγων τους. Μπορεί να λέµε νερό αντί για ύδωρ αλλά λέµε υδροφόρα, υδραγωγείο και αφυδάτωση. Μπορεί να µην χρησιµοποιούµε το ρήµα δέρκοµαι (βλέπω) αλλά χρησιµοποιούµε την λέξη οξυδερκής. Μπορεί να µην χρησιµοποιούµε την λέξη αυδή (φωνή) αλλά παρ’ όλα αυτά λέµε άναυδος και απηύδησα. Επίσης, σήµερα δεν λέµε λωπούς τα ρούχα, αλλά λέµε την λέξη «λωποδύτης» που σηµαίνει «αυτός που βυθίζει (δύει) το χέρι του µέσα στο ρούχο σου (λωπή) για να σε κλέψει». Η Γραµµική Β’ είναι και αυτή καθαρά Ελληνική, γνήσιος πρόγονος της Αρχαίας Ελληνικής. Ο Άγγλος αρχιτέκτονας Μάικλ Βέντρις, αποκρυπτογράφησε βάση κάποιων ευρηµάτων την γραφή αυτή και απέδειξε την Ελληνικότητά της. Μέχρι τότε φυσικά όλοι αγνοούσαν πεισµατικά έστω και το ενδεχόµενο να ήταν Ελληνική… Το γεγονός αυτό έχει τεράστια σηµασία καθώς πάει τα Ελληνικά αρκετούς αιώνες ακόµα πιο πίσω στα βάθη της ιστορίας. Αυτή η γραφή σίγουρα ξενίζει, καθώς τα σύµβολα που χρησιµοποιεί είναι πολύ διαφορετικά από το σηµερινό Αλφάβητο. Παρ’ όλα αυτά, η προφορά είναι παραπλήσια, ακόµα και µε τα Νέα Ελληνικά. Για παράδειγµα η λέξη «TOKOSOTA» σηµαίνει «Τοξότα» (κλητική). Είναι γνωστό ότι «κ» και σ» στα Ελληνικά µας κάνει «ξ» και µε µια απλή επιµεριστική ιδιότητα όπως κάνουµε και στα µαθηµατικά βλέπουµε ότι η λέξη αυτή εδώ και τόσες χιλιετίες δεν άλλαξε καθόλου. Ακόµα πιο κοντά στην Νεοελληνική, ο «άνεµος», που στην Γραµµική Β’ γράφεται «ANEMO», καθώς και «ράπτης», «έρηµος»και «τέµενος» που είναι αντίστοιχα στην Γραµµική Β’ «RAPTE», «EREMO», «TEMENO», και πολλά άλλα παραδείγµατα. Υπολογίζοντας όµως έστω και µε τις συµβατικές χρονολογήσεις, οι οποίες τοποθετούν τον Όµηρο γύρω στο 1.000 π.Χ., έχουµε το δικαίωµα να ρωτήσουµε: Πόσες χιλιετίες χρειάστηκε η γλώσσα µας από την εποχή που οι άνθρωποι των σπηλαίων του Ελληνικού χώρου την πρωτοάρθρωσαν µε µονοσύλλαβους φθόγγους µέχρι να φτάσει στην εκπληκτική τελειότητα της Οµηρικής επικής διαλέκτου, µε λέξεις όπως «ροδοδάκτυλος», λευκώλενος», «ωκύµορος», κτλ; Ο Πλούταρχος στο «Περί Σωκράτους δαιµονίου» µας πληροφορεί ότι ο Αγησίλαος ανακάλυψε στην Αλίαρτο τον τάφο της Αλκµήνης, της µητέρας του Ηρακλέους, ο οποίος τάφος είχε ως αφιέρωµα «πίνακα χαλκούν έχοντα γράµµατα πολλά θαυµαστά, παµπάλαια…» Φανταστείτε περί πόσο παλαιάς γραφής πρόκειται, αφού οι ίδιοι οι αρχαίοι Έλληνες την χαρακτηρίζουν «αρχαία»… Φυσικά, δεν γίνεται ξαφνικά, «από το πουθενά» να εµφανιστεί ένας Όµηρος και να γράψει δύο λογοτεχνικά αριστουργήµατα. Είναι προφανές ότι από πολύ πιο πριν πρέπει να υπήρχε γλώσσα (και γραφή) υψηλού επιπέδου.3/9Πράγµατι, από την αρχαία Ελληνική Γραµµατεία γνωρίζουµε ότι ο Όµηρος δεν υπήρξε ο πρώτος, αλλά ο τελευταίος και διασηµότερος µιας µεγάλης σειράς επικών ποιητών, των οποίων τα ονόµατα έχουν διασωθεί (Κρεώφυλος, Πρόδικος, Αρκτίνος, Αντίµαχος, Κιναίθων, Καλλίµαχος) καθώς και τα ονόµατα των έργων τους (Φορωνίς, Φωκαΐς, ∆αναΐς, Αιθιοπίς, Επίγονοι, Οιδιπόδεια, Θήβαις…) δεν έχουν όµως διασωθεί τα ίδια τα έργα τους.∆ΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ∆ΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΝΕΩΝ ΛΕΞΕΩΝ Η δύναµη της Ελληνικής γλώσσας βρίσκεται στην ικανότητά της να πλάθεται όχι µόνο προθεµατικά ή καταληκτικά, αλλά διαφοροποιώντας σε µερικές περιπτώσεις µέχρι και την ρίζα της λέξης (π.χ. «τρέχω» και «τροχός» παρ’ ότι είναι από την ίδια οικογένεια αποκλίνουν ελαφρώς στην ρίζα). Η Ελληνική γλώσσα είναι ειδική στο να δηµιουργεί σύνθετες λέξεις µε απίστευτων δυνατοτήτων χρήσεις, πολλαπλασιάζοντας το λεξιλόγιο. Το διεθνές λεξικό Webster’s (Webster’s New International Dictionary) αναφέρει: «Η Λατινική και η Ελληνική, ιδίως η Ελληνική, αποτελούν ανεξάντλητη πηγή υλικών για την δηµιουργία επιστηµονικών όρων», ενώ οι Γάλλοι λεξικογράφοι Jean Bouffartigue και Anne-Marie Delrieu τονίζουν: «Η επιστήµη βρίσκει ασταµάτητα νέα αντικείµενα ή έννοιες. Πρέπει να τα ονοµάσει. Ο θησαυρός των Ελληνικών ριζών βρίσκεται µπροστά της, αρκεί να αντλήσει από εκεί. Θα ήταν πολύ περίεργο να µην βρει αυτές που χρειάζεται». Ο Γάλλος συγγραφέας Ζακ Λακαρριέρ, έκθαµβος µπροστά στο µεγαλείο της Ελληνικής, είχε δηλώσει σχετικώς: «Η Ελληνική γλώσσα έχει το χαρακτηριστικό να προσφέρεται θαυµάσια για την έκφραση όλων των ιεραρχιών µε µια απλή εναλλαγή του πρώτου συνθετικού. Αρκεί κανείς να βάλει ένα παν – πρώτο – αρχί- υπέρ- ή µια οποιαδήποτε άλλη πρόθεση µπροστά σε ένα θέµα. Κι αν συνδυάσει κανείς µεταξύ τους αυτά τα προθέµατα, παίρνει µια ατελείωτη ποικιλία διαβαθµίσεων. Τα προθέµατα εγκλείονται τα µεν στα δε σαν µια σηµασιολογική κλίµακα, η οποία ορθώνεται προς τον ουρανό των λέξεων». Στην Ιλιάδα του Οµήρου η Θέτις θρηνεί για ότι θα πάθει ο υιός της σκοτώνοντας τον Έκτωρα «διό και δυσαριστοτοκείαν αυτήν ονοµάζει». Η λέξη αυτή από µόνη της είναι ένα µοιρολόι, δυς + άριστος + τίκτω (=γεννώ) και σηµαίνει όπως αναλύει το Ετυµολογικόν το Μέγα «που για κακό γέννησα τον άριστο». Προ ολίγων ετών κυκλοφόρησε στην Ελβετία το λεξικό ανύπαρκτων λέξεων (Dictionnaire Des Mots Inexistants) όπου προτείνεται να αντικατασταθούν Γαλλικές περιφράσεις µε µονολεκτικούς όρους από τα Ελληνικά. Π.χ. androprere, biopaleste, dysparegorete, ecogeniarche, elpidophore, glossoctonie, philomatheem tachymathie, theopempte κλπ. περίπου 2.000 λήµµατα µε προοπτική περαιτέρω εµπλουτισµού.Η ΑΚΡΙΒΟΛΟΓΙΑ Είναι προφανές ότι τουλάχιστον όσον αφορά την ακριβολογία, γλώσσες όπως τα Ελληνικά υπερτερούν σαφώς σε σχέση µε γλώσσες σαν τα Αγγλικά.4/9Είναι λογικό άλλωστε αν κάτσει να το σκεφτεί κανείς, ότι µπορεί πολύ πιο εύκολα να καθιερωθεί µια γλώσσα διεθνής όταν είναι πιο εύκολη στην εκµάθηση, από τη άλλη όµως µια τέτοια γλώσσα εκ των πραγµάτων δεν µπορεί να είναι τόσο ποιοτική. Συνέπεια των παραπάνω είναι ότι η Αγγλική γλώσσα δεν µπορεί να είναι λακωνική όπως είναι η Ελληνική, καθώς για να µην είναι διφορούµενο το νόηµα της εκάστοτε φράσης, πρέπει να χρησιµοποιηθούν επιπλέον λέξεις. Για παράδειγµα η λέξη «drink» ως αυτοτελής φράση δεν υφίσταται στα Αγγλικά, καθώς µπορεί να σηµαίνει «ποτό», «πίνω», «πιές» κτλ. Αντιθέτως στα Ελληνικά η φράση «πιες» βγάζει νόηµα, χωρίς να χρειάζεται να βασιστείς στα συµφραζόµενα για να καταλάβεις το νόηµά της. Παρένθεση: Να θυµίσουµε εδώ ότι στα Αρχαία Ελληνικά εκτός από τον Ενικό και Πληθυντικό αριθµό, υπήρχε και ο ∆υϊκός αριθµός. Υπάρχει στα Ελληνικά και η ∆οτική πτώση εκτός από τις υπόλοιπες 4 πτώσεις ονοµαστική, γενική, αιτιατική και κλιτική. Η ∆οτική χρησιµοποιείται συνεχώς στον καθηµερινό µας λόγο (π.χ. Βάσει των µετρήσεων, καταλήγουµε στο συµπέρασµα ότι…) και είναι πραγµατικά άξιον λόγου το γιατί εκδιώχθηκε βίαια από την νεοελληνική γλώσσα. Ακόµα παλαιότερα, εκτός από την εξορισµένη αλλά ζωντανή ∆οτική υπήρχαν και άλλες τρεις επιπλέον πτώσεις οι οποίες όµως χάθηκαν. Το ίδιο πρόβληµα, σε πολύ πιο έντονο φυσικά βαθµό, έχει και η Κινεζική γλώσσα. Όπως µας λέει και ο Κρητικός ερευνητής Α. Κρασανάκης: «Επειδή οι απλές λέξεις είναι λίγες, έχουν αποκτήσει πάρα πολλές έννοιες, για να καλύψουν τις ανάγκες της έκφρασης, π.χ.: «σι» = γνωρίζω, είµαι, ισχύς, κόσµος, όρκος, αφήνω, θέτω, αγαπώ, βλέπω, φροντίζω, περπατώ, σπίτι κ.τ.λ., «πα» = µπαλέτο, οκτώ, κλέφτης, κλέβω… «πάϊ» = άσπρο, εκατό, εκατοστό, χάνω…» Ίσως να υπάρχει ελαφρά διαφορά στον τονισµό, αλλά ακόµα και να υπάρχει, πώς είναι δυνατόν να καταστήσεις ένα σηµαντικό κείµενο (π.χ. συµβόλαιο) ξεκάθαρο;Η ΚΥΡΙΟΛΕΞΙΑ Στην Ελληνική γλώσσα ουσιαστικά δεν υπάρχουν συνώνυµα, καθώς όλες οι λέξεις έχουν λεπτές εννοιολογικές διαφορές µεταξύ τους. Για παράδειγµα, η λέξη «λωποδύτης» χρησιµοποιείται γι’ αυτόν που βυθίζει το χέρι του στο ρούχο µας και µας κλέβει, κρυφά δηλαδή, ενώ ο «ληστής» είναι αυτός που µας κλέβει φανερά, µπροστά στα µάτια µας. Επίσης το «άγειν» και το «φέρειν» έχουν την ίδια έννοια. Όµως το πρώτο χρησιµοποιείται για έµψυχα όντα, ενώ το δεύτερο για τα άψυχα. Στα Ελληνικά έχουµε τις λέξεις «κεράννυµι», «µίγνυµι» και «φύρω» που όλες έχουν το νόηµα του «ανακατεύω». Όταν ανακατεύουµε δύο στερεά ή δύο υγρά µεταξύ τους αλλά χωρίς τούτο να συνεπάγεται νέα ένωση (π.χ. λάδι µε νερό), τότε χρησιµοποιούµε την λέξη «µειγνύω» ενώ όταν ανακατεύουµε υγρό µε στερεό τότε λέµε «φύρω». Εξ ού και η λέξη «αιµόφυρτος» που όλοι γνωρίζουµε αλλά δεν συνειδητοποιούµε τι σηµαίνει. Όταν οι Αρχαίοι Έλληνες πληγωνόντουσαν στην µάχη, έτρεχε τότε το αίµα και ανακατευόταν µε την σκόνη και το χώµα.5/9Το κεράννυµι σηµαίνει ανακατεύω δύο υγρά και φτιάχνω ένα νέο, όπως για παράδειγµα ο οίνος και το νερό. Εξ’ ού και ο «άκρατος» (δηλαδή καθαρός) οίνος που λέγαν οι Αρχαίοι όταν δεν ήταν ανακατεµένος (κεκραµµένος) µε νερό. Τέλος η λέξη «παντρεµένος» έχει διαφορετικό νόηµα από την λέξη «νυµφευµένος», διαφορά που περιγράφουν οι ίδιες οι λέξεις για όποιον τους δώσει λίγη σηµασία. Η λέξη παντρεµένος προέρχεται από το ρήµα υπανδρεύοµαι και σηµαίνει τίθεµαι υπό την εξουσία του ανδρός ενώ ο άνδρας νυµφεύεται, δηλαδή παίρνει νύφη. Γνωρίζοντας τέτοιου είδους λεπτές εννοιολογικές διαφορές, είναι πραγµατικά πολύ αστεία µερικά από τα πράγµατα που ακούµε στην καθηµερινή – συχνά λαθεµένη – οµιλία (π.χ. «ο Χ παντρεύτηκε»). Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες οι οποίες παραµένουν χωρίς απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άµιλλα, θαλπωρή και φιλότιµο Μόνον η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει τη ζωή από τον βίο, την αγάπη από τον έρωτα. Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέµα, το ατύχηµα από το δυστύχηµα, το συµφέρον από το ενδιαφέρον.ΓΛΩΣΣΑ – ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΟΣ Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η Ελληνική γλώσσα µας διδάσκει συνεχώς πως να γράφουµε σωστά. Μέσω της ετυµολογίας, µπορούµε να καταλάβουµε ποιός είναι ο σωστός τρόπος γραφής ακόµα και λέξεων που ποτέ δεν έχουµε δει ή γράψει. Το «πειρούνι» για παράδειγµα, για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις Αρχαίων Ελληνικών, είναι προφανές ότι γράφεται µε «ει» και όχι µε «ι» όπως πολύ άστοχα το γράφουµε σήµερα. Ο λόγος είναι πολύ απλός, το «πειρούνι» προέρχεται από το ρήµα «πείρω» που σηµαίνει τρυπώ-διαπερνώ, ακριβώς επειδή τρυπάµε µε αυτό το φαγητό για να το πιάσουµε. Επίσης η λέξη «συγκεκριµένος» φυσικά και δεν µπορεί να γραφτεί «συγκεκρυµµένος», καθώς προέρχεται από το «κριµένος» (αυτός που έχει δηλαδή κριθεί) και όχι βέβαια από το «κρυµµένος» (αυτός που έχει κρυφτεί). Άρα το να υπάρχουν πολλά γράµµατα για τον ίδιο ήχο (π.χ. η, ι, υ, ει, οι κτλ) όχι µόνο δεν θα έπρεπε να µας δυσκολεύει, αλλά αντιθέτως να µας βοηθάει στο να γράφουµε πιο σωστά, εφόσον βέβαια έχουµε µια βασική κατανόηση της γλώσσας µας. Επιπλέον η ορθογραφία µε την σειρά της µας βοηθάει αντίστροφα στην ετυµολογία αλλά και στην ανίχνευση της ιστορική πορείας της κάθε µίας λέξης. Και αυτό που µπορεί να µας βοηθήσει να κατανοήσουµε την καθηµερινή µας νεοελληνική γλώσσα περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, είναι η γνώση των Αρχαίων Ελληνικών. Είναι πραγµατικά συγκλονιστικό συναίσθηµα να µιλάς και ταυτόχρονα να συνειδητοποιείς τι ακριβώς λές, ενώ µιλάς και εκστοµίζεις την κάθε λέξη ταυτόχρονα να σκέφτεσαι την σηµασία της.6/9Είναι πραγµατικά µεγάλο κρίµα να διδάσκονται τα Αρχαία µε τέτοιον φρικτό τρόπο στο σχολείο ώστε να σε κάνουν να αντιπαθείς κάτι το τόσο όµορφο και συναρπαστικό.Η ΣΟΦΙΑ Στην γλώσσα έχουµε το σηµαίνον (την λέξη) και το σηµαινόµενο (την έννοια). Στην Ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς αντίθετα µε τις άλλες γλώσσες το σηµαίνον δεν είναι µια τυχαία σειρά από γράµµατα. Σε µια συνηθισµένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά µπορούµε να συµφωνήσουµε όλοι να λέµε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud, και από την στιγµή που το συµφωνήσουµε και εµπρός να είναι έτσι. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Γι’ αυτόν τον λόγο πολλοί διαχωρίζουν τα Ελληνικά σαν «εννοιολογική» γλώσσα από τις υπόλοιπες «σηµειολογικές» γλώσσες. Μάλιστα ο µεγάλος φιλόσοφος και µαθηµατικός Βένερ Χάιζενµπεργκ είχε παρατηρήσει αυτή την σηµαντική ιδιότητα για την οποία είχε πει «Η θητεία µου στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευµατική µου άσκηση. Στην γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάµεσα στην λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόµενο». Όπως µας έλεγε και ο Αντισθένης, «Αρχή σοφίας, η των ονοµάτων επίσκεψις». Για παράδειγµα ο «άρχων» είναι αυτός που έχει δική του γη (άρα = γή +έχων). Και πραγµατικά, ακόµα και στις µέρες µας είναι πολύ σηµαντικό να έχει κανείς δική του γη / δικό του σπίτι. Ο «βοηθός» σηµαίνει αυτός που στο κάλεσµα τρέχει. Βοή=φωνή + θέω=τρέχω. Ο Αστήρ είναι το αστέρι, αλλά η ίδια η λέξη µας λέει ότι κινείται, δεν µένει ακίνητο στον ουρανό (α + στήρ από το ίστηµι που σηµαίνει στέκοµαι). Αυτό που είναι πραγµατικά ενδιαφέρον, είναι ότι πολλές φορές η λέξη περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει, αλλά µε τέτοιο τρόπο που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για την σκέψη. Για παράδειγµα ο «φθόνος» ετυµολογείται από το ρήµα «φθίνω» που σηµαίνει µειώνοµαι. Και πραγµατικά ο φθόνος σαν συναίσθηµα, σιγά-σιγά µας φθίνει και µας καταστρέφει. Μας «φθίνει» – ελαττώνει σαν ανθρώπους – και µας φθίνει µέχρι και τη υγεία µας. Και φυσικά όταν θέλουµε κάτι που είναι τόσο πολύ ώστε να µην τελειώνει πως το λέµε; Μα φυσικά «άφθονο». Έχουµε την λέξη «ωραίος» που προέρχεται από την «ώρα». ∆ιότι για να είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έρθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι ένα φρούτο ούτε άγουρο ούτε σαπισµένο, και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στα 70 της άλλα ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είµαστε χορτάτοι, επειδή δεν µπορούµε να το απολαύσουµε. Ακόµα έχουµε την λέξη «ελευθερία» για την οποία το «Ετυµολογικόν Μέγα» διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά» = το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά.7/9Άρα βάσει της ίδιας της λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις την δυνατότητα να πάς όπου αγαπάς. Πόσο ενδιαφέρουσα ερµηνεία… Το άγαλµα ετυµολογείται από το αγάλλοµαι (ευχαριστιέµαι) επειδή όταν βλέπουµε ένα όµορφο αρχαιοελληνικό άγαλµα η ψυχή µας αγάλλεται. Και από το θέαµα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση. Αν κάνουµε όµως την ανάλυση της λέξης αυτής θα δούµε ότι είναι σύνθετη από αγάλλοµαι + ίαση(=γιατρειά). Άρα για να συνοψίσουµε, όταν βλέπουµε ένα όµορφο άγαλµα (ή οτιδήποτε όµορφο), η ψυχή µας αγάλλεται και γιατρευόµαστε. Και πραγµατικά, γνωρίζουµε όλοι ότι η ψυχική µας κατάσταση συνδέεται άµεσα µε την σωµατική µας υγεία. Παρένθεση: και µια και το έφερε η «κουβέντα», η Ελληνική γλώσσα µας λέει και τι είναι άσχηµο. Από το στερητικό «α» και την λέξη σχήµα µπορούµε εύκολα να καταλάβουµε τι. Για σκεφτείτε το λίγο… Σε αυτό το σηµείο, δεν µπορούµε παρά να σταθούµε στην αντίστοιχη Λατινική λέξη για το άγαλµα (που άλλο από Λατινική δεν είναι). Οι Λατίνοι ονόµασαν το άγαλµα, statua από το Ελληνικό «ίστηµι» που ήδη αναφέραµε σαν λέξη, και το ονόµασαν έτσι επειδή στέκει ακίνητο. Προσέξτε την τεράστια διαφορά σε φιλοσοφία µεταξύ των δύο γλωσσών, αυτό που σηµαίνει στα Ελληνικά κάτι τόσο βαθύ εννοιολογικά, για τους Λατίνους είναι απλά ένα ακίνητο πράγµα. Είναι προφανής η σχέση που έχει η γλώσσα µε την σκέψη του ανθρώπου. Όπως λέει και ο George Orwell στο αθάνατο έργο του «1984», απλή γλώσσα σηµαίνει και απλή σκέψη. Εκεί το καθεστώς προσπαθούσε να περιορίσει την γλώσσα για να περιορίσει την σκέψη των ανθρώπων, καταργώντας συνεχώς λέξεις. «Η γλώσσα και οι κανόνες αυτής αναπτύσσουν την κρίση», έγραφε ο Μιχάι Εµινέσκου, εθνικός ποιητής των Ρουµάνων. Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί µαρτυρία ενός προηγµένου πνευµατικά πολιτισµού. Το να µιλάς σωστά σηµαίνει να σκέφτεσαι σωστά, να γεννάς διαρκώς λόγο και όχι να παπαγαλίζεις λέξεις και φράσεις.Η ΜΟΥΣΙΚΟΤΗΤΑ Η Ελληνική φωνή κατά την αρχαιότητα ονοµαζόταν «αυδή». Η λέξη αυτή δεν είναι τυχαία, προέρχεται από το ρήµα «άδω» που σηµαίνει τραγουδώ. Όπως γράφει και ο µεγάλος ποιητής και ακαδηµαϊκός Νικηφόρος Βρεττάκος: «Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φώς θα ελιχθώ προς τα πάνω, όπως ένα ποταµάκι που µουρµουρίζει. Κι αν τυχόν κάπου ανάµεσα στους γαλάζιους διαδρόµους συναντήσω αγγέλους, θα τους µιλήσω Ελληνικά, επειδή δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε µεταξύ τους µε µουσική».8/9Ο γνωστός Γάλλος συγγραφεύς Ζακ Λακαρριέρ επίσης µας περιγράφει την κάτωθι εµπειρία από το ταξίδι του στην Ελλάδα: «Άκουγα αυτούς τους ανθρώπους να συζητούν σε µια γλώσσα που ήταν για µένα αρµονική αλλά και ακατάληπτα µουσική. Αυτό το ταξίδι προς την πατρίδα – µητέρα των εννοιών µας – µου απεκάλυπτε έναν άγνωστο πρόγονο, που µιλούσε µια γλώσσα τόσο µακρινή στο παρελθόν, µα οικεία και µόνο από τους ήχους της. Αισθάνθηκα να τα έχω χαµένα, όπως αν µου είχαν πει ένα βράδυ ότι ο αληθινός µου πατέρας ή η αληθινή µου µάνα δεν ήσαν αυτοί που µε είχαν αναστήσει». Ο διάσηµος Έλληνας και διεθνούς φήµης µουσικός Ιάνης Ξενάκης, είχε πολλές φορές τονίσει ότι η µουσικότητα της Ελληνικής είναι εφάµιλλη της συµπαντικής. Αλλά και ο Γίββων µίλησε για µουσικότατη και γονιµότατη γλώσσα, που δίνει κορµί στις φιλοσοφικές αφαιρέσεις και ψυχή στα αντικείµενα των αισθήσεων. Ας µην ξεχνάµε ότι οι Αρχαίοι Έλληνες δεν χρησιµοποιούσαν ξεχωριστά σύµβολα για νότες, χρησιµοποιούσαν τα ίδια τα γράµµατα του αλφαβήτου. «Οι τόνοι της Ελληνικής γλώσσας είναι µουσικά σηµεία που µαζί µε τους κανόνες προφυλάττουν από την παραφωνία µια γλώσσα κατ’ εξοχήν µουσική, όπως κάνει η αντίστιξη που διδάσκεται στα ωδεία, ή οι διέσεις και υφέσεις που διορθώνουν τις κακόηχες συγχορδίες», όπως σηµειώνει η φιλόλογος και συγγραφεύς Α. ΤζιροπούλουΕυσταθίου. Είναι γνωστό εξάλλου πως όταν οι Ρωµαίοι πολίτες πρωτάκουσαν στην Ρώµη Έλληνες ρήτορες, συνέρρεαν να αποθαυµάσουν, ακόµη και όσοι δεν γνώριζαν Ελληνικά, τους ανθρώπους που «ελάλουν ώς αηδόνες». ∆υστυχώς κάπου στην πορεία της Ελληνικής φυλής, η µουσικότητα αυτή (την οποία οι Ιταλοί κατάφεραν και κράτησαν) χάθηκε, προφανώς στα µαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Να τονίσουµε εδώ ότι οι άνθρωποι της επαρχίας του οποίους συχνά κοροϊδεύουµε για την προφορά τους, είναι πιο κοντά στην Αρχαιοελληνική προφορά από ότι εµείς οι άνθρωποι της πόλεως. Η Ελληνική γλώσσα επεβλήθη αβίαστα (στους Λατίνους) και χάρη στην µουσικότητά της. Όπως γράφει και ο Ρωµαίος Οράτιος «Η Ελληνική φυλή γεννήθηκε ευνοηµένη µε µία γλώσσα εύηχη, γεµάτη µουσικότητα».9/9