Η δοκιμή καθίσεως, πόσο καλά προσδιορίζει τη συνεκτικότητα ή την εργασιμότητα του σκυροδέματος;

Το αποτέλεσμα από τη μέτρηση της καθίσεως δεν συνιστά απόλυτο μέγεθος προσδιορισμού της συνεκτικότητας ή της εργασιμότητας. Ένα μίγμα με τραχέα χονδρόκοκκα αδρανή και ένα μίγμα με μεγάλη αναλογία σε άμμο, μπορούν να έχουν την ίδια κάθιση αλλά να διαφέρουν πολύ σε συνεκτικότητα και εργασιμότητα. Η δοκιμή καθίσεως είναι χρήσιμή ως ένδειξη συνεκτικότητας και εργασιμότητας για τη σύγκριση μιγμάτων με τα ίδια (περίπου) χαρακτηριστικά.

Όταν η σύνθεση του μίγματος (αναλογία τσιμέντου και αδρανών) δεν αλλάζει, η δοκιμή καθίσεως δίνει μια καλή εκτίμηση για πιθανές αλλαγές στη συνεκτικότητα. Όταν τα υλικά ζυγίζονται με ακρίβεια, η μεταβολή της καθίσεως, κατά την εξέλιξη των εργασιών, δείχνει είτε ενδεχόμενη αλλαγή στη διαβάθμιση των αδρανών, είτε διαφοροποίηση στην ποσότητα του νερού, είτε μεταβολή της περιεκτικότητας σε αέρα.

Από αυτή την άποψη, η δοκιμή καθίσεως μπορεί να αποτελέσει μια καλή βάση ελέγχου.

Ποιες είναι οι σπουδαιότερες απαιτήσεις που έχουμε από τα αδρανή;

Κατ’ αρχήν να έχουν μηχανική αντοχή. Ακόμα μεγαλύτερη σημασία έχει να είναι χημικώς ανενεργά στις συνθήκες στις οποίες θα εκτεθούν. Στοιχεία χημικώς ενεργά με τα χρησιμοποιούμενα αδρανή θα καταστούν αβλαβή αν χρησιμοποιηθεί τσιμέντο του οποίου η περιεκτικότητα σε αλκάλια είναι αισθητά χαμηλότερη από 0,6% ή, ακόμα καλύτερα, κάτω από 0,4%, εκτός αν ένα ποσοστό 15% τουλάχιστον του βάρους του τσιμέντου έχει αντικατασταθεί από ποζολάνη, η οποία έχει την ικανότητα να εμποδίζει την εξέλιξη της αλκαλοπυριτικής αντίδρασης.

Μπορεί η ποιότητα του σκυροδέματος που δεν συντηρήθηκε σωστά στη νεαρή του ηλικία να αποκατασταθεί με μεταγενέστερη υγρή συντήρηση;

Ναι, σε κάποιο βαθμό, αλλά με κάποια (όχι αμελητέα) απώλεια αντοχής. Η πιο αποδοτική περίοδος συντηρήσεως είναι οι πρώτες μέρες, ή και οι πρώτες ώρες, από της διαστρώσεως. Η μεταγενέστερη υγρή συντήρηση, ύστερα από μια αρχική περίοδο ξηρασίας, θα προσθέσει αντοχή, αλλά δεν θα φτάσει ποτέ την τελική αντοχή που θα επιτυγχανόταν με σωστή συντήρηση εξ αρχής. Εκτός από αυτό, δεν θα αποφευχθεί η πιθανότητα ρηγματώσεως, λόγω της συστολής που οφείλεται στην αρχική ξήρανση.

Χρειάζομαι να δώσω οδηγίες για την διάμετρο τυμπάνου που απαιτείται για την δημιουργία συνδετήρων υποστυλώματος διαμ. Φ10.

Πλήρης ερώτηση:

Χρειάζομαι να δώσω οδηγίες για την διάμετρο τυμπάνου που απαιτείται για την δημιουργία συνδετήρων υποστυλώματος διαμ. Φ10. Στον ΕΚΩΣ 2000 αναφέρεται (Κεφ. 17 πιν 17.1) οτι για τα άγκιστρα αυτή θα είναι 4Φ αλλά δεν υπάρχει αναφορά για τις υπόλοιπες γωνίες του συνδετήρα. Άν ακολουθήσω την οδηγία για την κάμψη άλλων σημείων λόγω επικάλυψης (3,5 cm) και διατομής του υποστυλώματος 35 Χ 35 cm το 20Φ οδηγεί σε αδιέξοδο. Υπάρχει κάτι που μου διαφεύγει ή να αφήσω τον σιδερά να ενεργήσει κατά το δοκούν;

Απάντηση:

Κατά τη γνώμη μου, οι πείροι κάμψεως των γωνιών του συνδετήρα μπορούν να έχουν, και αυτοί, διάμετρο 4Φ, όπως ο γάντζος – θα ήταν παράλογο, για κάμψη της βέργας κατά 90° να χρειάζεται μεγαλύτερη διάμετρος από αυτή που χρειάζεται για κάμψη 135°.

Εξ άλλου η διάμετρος τυμπάνου 20Φ απαιτείται, κυρίως, για να μην υπερβληθεί η αντοχή του σκυροδέματος σε σύνθλιψη της άντυγας, ένας κίνδυνος που, στη γωνία του συνδετήρα, εμφανίζεται εξαιρετικά μειωμένος, δεδομένου ότι αυτή τη δύναμη την παραλαμβάνει και την κατανέμει ο διαμήκης οπλισμός του στύλου.

Κατά τη συμπύκνωση, πώς μπορώ να διαπιστώσω ότι η χρησιμοποίηση του δονητή γίνεται σωστά και ότι η δόνηση είναι επαρκής; Ποιες είναι οι ενδείξεις, τι πρέπει να προσέξω; Ποιες υποδείξεις πρέπει να κάνω στον χειριστή, ιδίως στον άπειρο;

Η συνοπτική απάντηση που ακολουθεί αφορά στους χρησιμοποιούμενους στην καθημερινή πράξη δονητές μάζης ή εσωτερικούς ή εμβαπτιζόμενους. Εκτενέστερο κείμενο για τη συμπύκνωση με δονητές μάζης – επιφανείας – ξυλοτύπου έχει αναρτηθεί στην στην ιστοσελίδα www.e-archimedes.gr. με τίτλο “Η συμπύκνωση του σκυροδέματος“.

Η συμπύκνωση έχει σκοπό την απομάκρυνση του εγκλωβισμένου αέρα και την τακτοποίηση των κόκκων των αδρανών και του τσιμέντου σε πυκνότερη διάταξη και συνεκτικώτερο ιστό, πράγμα που συνεπάγεται αύξηση της αντοχής, μείωση του πορώδους και της διαπερατότητας, και βελτίωση της ανθεκτικότητας του σκυροδέματος. Την ενέργεια που απαιτείται για την απομάκρυνση του αέρα και την πυκνότερη διάταξη των κόκκων προσδίδει ο δονητής.

Για να είναι (κατά το εφικτόν) ομοιόμορφα κατανεμημένη η παρεχόμενη ενέργεια (και η συμπύκνωση) πρέπει η απόσταση μεταξύ των σημείων εμβαπτίσεως του δονητή να είναι ίση με μιάμιση φορά την ακτίνα ενεργείας του δονητή (1,5 R), σύμφωνα και με τις οδηγίες του ΚΤΣ-97 παργρ. 9.3. Για να είναι επαρκής αυτή η ενέργεια πρέπει να είναι επαρκής και ο χρόνος δονήσεως σε κάθε θέση. Στη βιβλιογραφία υπάρχουν διάφορες υποδείξεις για την εκτίμηση της ακτίνας ενεργείας και του ενδεδειγμένου χρόνου.

Τόσο η ακτίνα ενεργείας, όσο και ο απαιτούμενος χρόνος δονήσεως είναι συνάρτηση (μεταξύ άλλων) της ισχύος και της συχνότητας του δονητή, της εργασιμότητας του σκυροδέματος, της μορφής και των διαστάσεων του συμπυκνουμένου στοιχείου, της πυκνότητας των οπλισμών, του μεγέθους των αδρανών κ.α.

Γενικώς, πάντως, για κάθε συνδυασμό των ως άνω παραγόντων επιρροής, η συμπύκνωση θεωρείται επαρκής όταν, στην επιφάνεια του σκυροδέματος στη θέση λειτουργίας του δονητή, σταματήσουν να ανέρχονται μεγάλες ή πυκνές φυσαλίδες αέρος και σχηματισθεί μία υδαρής, γυαλιστερή στρώση, κάτι σαν το καϊμάκι στην επιφάνεια του γάλακτος. Το μέγεθος αυτής της στρώσεως δίνει και κάποια εικόνα για την ακτίνα ενεργείας του δονητή και οδηγεί για τη θέση της επομένης εμβαπτίσεως – οι επιφάνειες πρέπει να έχουν υπερκάλυψη.

Ο έμπειρος χειριστής μπορεί να “αναγνωρίσει” την επαρκή συμπύκνωση και από τον θόρυβο του δονητή, ή ακόμη από την διαφοροποίηση της ταλαντώσεως στο χέρι του.

Η σωστή χρήση του δονητή συνίσταται στην κατακόρυφη, ταχεία βύθισή του στο σκυρόδεμα, χωρίς την πίεση από τον χειριστή, με την επενέργεια μόνο του βάρους του, με βύθισή του από 5 ως 15 cm στη υποκείμενη (τυχόν υπάρχουσα) στρώση, τη διατήρησή του βυθισμένου για 5 sec τουλάχιστον (ίσως μέχρι 25), και την σχετικώς βραδεία ανάσυρσή του (ίσως και με πάνω – κάτω κίνηση), χωρίς διακοπή της λειτουργίας του, ώστε να μη μένει “τρύπα” στην θέση εξαγωγής του.

Παρά ταύτα, κατά τη συμπύκνωση λεπτών πλακών, είναι σύνηθες να “ξαπλώνεται” ο δονητής εντός του σκυροδέματος που διαστρώνεται, καθόσον δεν είναι πρακτική η κατακόρυφη βύθιση στο πάχος των 15 ή 12 cm (ή ακόμα λιγώτερο), ούτε είναι εφικτός ο προσδιορισμός της ακτίνας ενεργείας. Ένα μεγάλο μέρος της ενεργείας του δονητή, χάνεται τότε στη δημιουργία κυματισμών, αλλά αυτό ίσως είναι αναπόφευκτο. Ο εσωτερικός δονητής δεν είναι ο περισσότερο ενδεικνυόμενος για τις λεπτές πλάκες.

Εάν χαλάσει ο δονητης και δεν υπάρχει εφεδρικός, τι μπορεί να γίνει;

Η μόνη αποδεκτή λύση είναι η επί τόπου προσθήκη υπερ-ρευστοποιητικύ στην βαρέλα. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να εξασφαλισθεί μεγάλη κάθιση (>20 cm) και υψηλή εργασιμότητα που θα επιτρέψει την συνέχιση της σκυροδέτησης χωρίς δόνηση.

Για τις περιπτώσεις αυτές είναι πάντοτε σκόπιμο να υπάρχει στο εργοτάξιο ποσότητα υπερ-ρευστοποιητικού σε σφραγισμένες συσκευασίες. Το αυτοκίνητο μεταφοράς (βαρέλα) πρέπει να έχει πάντα το υπερ-ρευστοποιητικό που έχει χρησιμοποιηθεί στη σύνθεση του σκυροδέματος, για να μη χαθεί η ενιαία ευθύνη του παραγωγού.

Η δαπάνη του υπερρευστοποιητικού βαρύνει τότε τον ιδιοκτήτη ή τον υπεργολάβο και είναι σκόπιμο η τιμή του να είναι γνωστή ή και προσυμφωνημένη.

Πως γίνεται η παραλαβή του σκυροδέματος;

Κατ’ αρχήν ελέγχεται η ποσότητα και η κατηγορία αντοχής που αναγράφονται στο Δελτίο Αποστολής, Ακολουθεί η μέτρηση της κάθισης, της θερμοκρασίας του σκυροδέματος (όταν οι θερμοκρασία περιβάλλονταος είναι πολύ υψηλή ή πολύ χαμηλή) και η λήψη δείγματος τουλάχιστον 25-30 λίτρων για την παρασκευή των δοκιμίων.

Βλέπετε σχετικώς το άρθρο “Οδηγίες για την παραγγελία και την παραλαβή του σκυροδέματος” που έχει αναρτηθεί στο www.e-archimedes.gr

Ποια στοιχεία απαιτούνται για μια “σωστή” παραγγελία σκυροδέματος;

Κατ’ αρχήν πρέπει να ξεκαθαρίζεται από την αρχή αν ο παραγγέλων επιθυμεί σκυρόδεμα με συγκεκριμένες ιδιότητες, τις οποίες πρέπει να προσδιορίσει πλήρως, ή επιθυμεί σκυρόδεμα με σύνθεση – αναλογίες υλικών (συνταγή) της δικής του επιλογής. Στη συνήθη καθημερινή πράξη εφαρμόζεται ο πρώτος τρόπος, δεδομένου ότι ο δεύτερος απαιτεί πολύ καλές γνώσεις και εμπειρία στην τεχνολογία σκυροδέματος.

Στην παραγγελία ετοίμου σκυροδέματος με τον πρώτο τρόπο πρέπει να καθορίζεται όχι μόνον η κατηγορία αντοχής, αλλά και η επιθυμητή κάθιση, το άν το έργο είναι παραθαλάσσιο (εξαρτάται απ’ αυτό η ελάχιστη περιεκτικότητα σε τσιμέντο), καθώς και τυχόν ειδικές απαιτήσεις. Πρέπει επίσης να προσδιορίζεται και ο ρυθμός των παραδόσεων στο εργοτάξιο για να αποφεύγεται η αναμονή πέραν του χρόνου που καθορίζεται στον ΚΤΣ-97.

Βλέπετε σχετικώς τα άρθρα “Τυποποιημένα υπομνήματα σχεδίων ξυλοτύπων” και “Οδηγίες για την παραγγελία και την παραλαβή του σκυροδέματος” που έχουν αναρτηθεί στο www.e-archimedes.gr

Εφαρμόζεται στην Ελλάδα το Ευρωπαϊκό Πρότυπο για το σκυρόδεμα ΕΝ 206-1;

Το Πρότυπο ΕΝ 206-1 έχει τεθεί σε εφαρμογή στις περισσότερες από τις χώρες μέλη της CEN (Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης) από το 2004. Στην Ελλάδα, το Εθνικό Προσάρτημα (National Annex) ολοκληρώθηκε ως σχέδιο το 2008 και το τελικό κείμενο εγκρίθηκε στις 24-2-2011. Οι διατάξεις του ΕΛΟΤ ΕΝ 206-1 θα τεθούν σε εφαρμογή με την ενσωμάτωσή τους στον υπό σύνταξη νέο ΚΤΣ -2013.

Επιτρέπεται το ξεκαλούπωμα την επόμενη ημέρα της σκυροδέτησης;

Οι χρόνοι αφαιρέσεως των ξυλοτύπων καθορίζονται αναλυτικά στον Πίνακα 11.6 του ΚΤΣ-97. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι απαιτείται η διατήρηση των πλευρικών ξυλοτύπων επί τουλάχιστον 2 ημέρες όταν στο σκυρόδεμα έχει χρησιμοποιηθεί τσιμέντο κατηγορίας αντοχής 42,5 MPa και 3 ημέρες για τσιμέντο των 32,5 ΜΡa.

Πίνακας για τον σωστό χρόνο αφαιρέσεως των ξυλοτύπων, για κάθε στοιχείο του σκελετού και για κάθε κατηγορία τσιμέντου περιλαμβάνεται στο άρθρο “Τυποποιημένα υπομνήματα σχεδίων ξυλοτύπων” που έχει αναρτηθεί στο www.e-archimedes.gr